تحلیل معنایی اوصاف الهی در جزء‌های 28 تا 30 قرآن کریم با تکیه بر مدل معنایی لیبر و نقد این نظریه

در این مقاله، 51 صفت خداوند در جزء‌های 28 تا 30 قرآن کریم براساس نظریة لیبر، تحلیل معنایی شده‌اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی‌های معنایی صفات واژگانی ایجابی خداوند در جزء‌های یادشده براساس مدل معنایی لیبر و بررسی میزان کارآمدی این مدل برای تحلیل معنایی صفات در زبان عربی است. گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است و معانی اوصاف خداوند با استناد به برخی منابع معتبر لغت و تفسیر استخراج شده‌اند. رجوع به فرهنگ‌های دوزبانه، افزون بر فرهنگ تک‌زبانة عربی برای حصول تسلط بیشتر نگارندگان بر معانی بررسی‌شده و اطمینان آنها از درستی مسیر تحلیل معنایی بوده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند از میان مولفه‌های معنایی لیبر، مشخصه‌های پویا، درجه‌پذیر، وجرا و مکان در اسکلت معنایی این صفات کاربرد دارند و مولفه‌های «ماده، مقید و ساختمند» در تحلیل این عناصر واژی طرح‌شدنی نیست. همچنین مولفة [درجه‌پذیر] با دارا بودنِ 70 درصد، بیشترین بسامد را داشته و کمترین فراوانی را نخستی‌ معنایی «وجرا» با 5/9 درصد به خود اختصاص داده‌ است. در لایة اول بدنة معنایی، صفات به دو دسته تقسیم شده‌اند که یک گروه در مشخصة رویداد و گروه دیگر در مشخصة وضعیت با هم مشترک‌اند. لایة دوم بدنة معنایی هر صفت نیز از سایر صفات متمایز شده و مجموعة اطلاعات گویشور دربارة آن عنصر واژی را ارائه کرده است. در پایان مشخص شده است مشخصه‌های معنایی لیبر کارآمدی لازم را در نشان‌دادن تمایزات معنایی اوزان مختلف نداشته‌اند و پیشنهاد شده است با افزودن مولفه‌های معنایی [مقایسه]، [مقدار] و [ثبوت] به اسکلت معنایی، تحلیل معنایی دقیق‌تری از این اوصاف به دست می‌آید. مدل معنایی لیبر در باب متن و مربوط به سیاق لفظی و بلاغت است و استناد به آن به دلیل تاکید نگارندگان بر نگاه نظریه‌ایِ زبان‌شناختی به متن قرآن است. بدنة معنایی نیز در انگارۀ لیبر با علم معانی مرتبط است.

Semantic Analysis of God’s Attributes in 28th.-30th. Parts of Holy Quran based on Liber’s Semantic Model and its Critique

This article is a semantic attempt to analyze 51 attributes of God in 28th.30th. Parts of the Holy Quran based on Liber’s semantic model. The present study aims to investigate the semantic features of God’s positive lexical attributes mentioned in the Quran based on Liber’s semantic model and to examine the effectiveness of this model for semantic analysis of attributes in Arabic. Data collection has been done by the library method and the meanings of God’s attributes have been extracted based on some authoritative sources of vocabulary and interpretation. The reference to bilingual cultures, in addition to the monolingual Arabic culture, has led to the authors’ greater mastery of the meanings studied and their assurance of the correctness of the semantic analysis path. The results show that among Liber’s semantic components [dynamic], [gradable], [IEPS] and [place] are used in the semantic skeleton of the adjectives and the components [material], [bound] and [structured] cannot be proposed in the analysis of these lexical elements. The component gradable with a frequency of 70% is the most frequent component and Vajra with a frequency of 9.5% is the least frequent semantic component. Concerning the first level of adjectives’ semantic body, these words are divided into two groups; events and states. The second level of adjectives’ semantic body shows speakers’ information about those words. In the end, it is observed that Liber’s semantic characteristics don’t have the efficiency to show semantic differences between words; so the authors have proposed to consider the components [comparison], [amount] and [confirmation] in the semantic skeleton of the words to reach a more exact semantic analysis. Liber’s semantic model, on the one hand, is about text and is related to verbal contexts and rhetoric, and its citation is due to the authors’ emphasis on the theoretical view of linguistics on the text of the Qur’an, and on the other hand, Liber’s semantic body is related to the science of meanings.