تحلیل زیبایی‌شناسی آیات قرآن کریم برپایۀ عنصر انسجام و پیوستگی بررسی نمونه‌ای سوره‌های جزء سی‌ام

ازجمله عواملی که در آفرینش زیبایی‌های قرآن کریم و کشف ظرافت‌ها و لایه‌های پنهان آن نقش برجسته‌ای دارد، مسئلۀ انسجام و پیوستگی آن است. هالیدی و حسن نخستین بار نظریۀ انسجام و پیوستگی متن را مطرح کردند. از دید آنان انسجام، یکی از ویژگی‌های روساختی متن است که با عناصر دستوری، واژگانی و پیوندی ایجاد می‌شود؛ اما پیوستگی، ویژگی‌ای ژرف‌ساختی است و باتوجه به موقعیت‌های بیرون از متن همانند شرایط اجتماعی، فرهنگی و دانش پیش‌زمینه درک می‌شود. در این پژوهش کوشش شده است تا با روش توصیفی‌تحلیلی کارکرد هنری و زیباشناختی انسجام و پیوستگی در برخی آیات سوره‌های جزء سی‌ام قرآن با تکیه بر نظریۀ هالیدی و حسن بررسی شود؛ آیاتی که بیشتر به مسئلۀ قیامت و معاد پرداخته‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهند عنصر انسجام و مولّفه‌های آن به‌دلیل حضور در برونۀ متن، نقش برجسته‌تری در آشکارکردن زیبایی‌ها و اسرار آیات منتخب داشته است. همچنین از بین عناصر انسجامی بررسی‌شده در آیات، ارجاع پسینی و حذف و تکرار لفظی با بزرگ جلوه‌دادن و درک‌نشدن واقعۀ قیامت، تکرار ساختار ترکیبی با حرکت‌بخشی به تصاویر قیامت و ایجاد فضای ترس و وحشت، تضاد و تقابل و تناسب با ترسیم فضاهای هماهنگ با بهشت و دوزخ نقش عمده‌ای در تبیین مفاهیم مرتبط با قیامت داشته است.

Aesthetic Analysis of the Verses of the Holy Quran based on the Device of Cohesion and Coherence: A Case Study of Some of the special Surahs of Resurrection

One of the factors that play a prominent role in creating the beauties of the Holy Quran and discovering its delicacies and hidden layers is the issue of cohesion and coherence. The theory of cohesion and coherence of the text was first introduced by Holliday and Hassan. In their view, cohesion is one of the superstructural features of the text, which is created through grammatical, lexical, and conjunctive devices. However, continuity is a profound structural feature and is perceived by considering outoftext situations, such as social, cultural and background knowledge. Employing a descriptiveanalytic method, this study aims at examining the artistic and aesthetic function of coherence and continuity in some of the verses of Surahs of Juz (component) 30 of the Holy Quran, which have dealt more with the issue of resurrection, based on the theory of Halliday and Hassan. The findings of the study indicate that device of cohesion and its components due to the presence in text outline, have played a more prominent role in revealing the beauties and mysteries of the chosen verses. Also, among the devices of coherence examined in verses, lateral referencing and Ellipsis and verbal repetition by making the resurrection event big and incomprehensible; Repeating the combined structure by moving parts of the resurrection images and creating the atmosphere of fear; the contrast and mutuality and correlation with the drawing of spaces compatible with Paradise and Hell have played a major role in explaining the concepts related to the resurrection.