ابن هیثم، کمال‌الدین فارسی و مسالۀ حرکت موجی نور

ابن هیثم در کتاب المناظر ضمن بیان علت بازتاب نور از سطح اجسام صیقلی، این نکته را ذکر می‌کند که دفع یا رانده شدن نور از سطوح تنها به دلیل صیقلی بودن آنهاست و ربطی به سختی اجسام ندارد، به این دلیل که بازتاب نور از سطح اجسام صیقلی نرم از قبیل آب نیز امکان پذیر است. کمال‌الدین فارسی در تنقیح المناظر ایرادی بر این نظر دارد و توجیه ابن هیثم از بازتاب و شکست هم‌زمان نور از سطح اجسام صیقلی نرم را نادرست دانسته و یا به عبارت دیگر توجیه او در بازتاب از سطوح صیقلی سخت را قابل اطلاق بر بازتاب از سطوح صیقلی نرم نمی‌داند. در واقع او در دیدگاهی کلی‌تر تشبیه حرکت نور به حرکت اجسام را اشتباه می‌داند و معتقد است حرکت نور مانند حرکت صوت است. مشابه چنین برخورد نظری، در قرون شانزده و هفده میلادی، در اروپا بین طرفداران نظریۀ ذره‌ای و موجی نور وجود داشته است. این نوشتار سعی دارد که این چالش نظری را بررسی کند.

Ibn alHaytham, Kamāl alDīn alFārsī and Wave Motion of Light

Apart expressing the cause of the reflection of light from the surface of polished objects, Ibn alHaytham in his alManāẓir claims that the acceptance or rejection of light by these objects is only due to their polished surfaces and have nothing to do with their solidity, because the reflection of light from the surface of soft polished objects such as water is also possible. Kamāl alDīn alFārsī in the Tanqīḥ alManāzir criticizes this theory. He denies Ibn alHaytham’s idea about simultaneous reflection and refraction from soft polished objects. In other words Fārsī thinks that Ibn alHaytham’s explanation for reflection from solid surfaces cannot be used in the case of soft surfaces. He also believes that the propagation of light is similar to the propagation of sound and not to the motion of material objects. In 16th and 17th centuries Europe there is a similar discussion between those who believes in the particle theory and those who believing in the wave theory. This article proposes to study this challenge.