صبح کاذب از چینوَت پُل تا بامستون

در روزگار ما نور منطقهالبروجی شاید از جمله پیداترین پدید‌ه‌های نجومی آسمان شب نباشد، امّا این مقاله نشان می‌دهد که در جهان باستان چنین نبوده است. یافته اصلی مقاله آن است که پدیداری شماری از دنباله‌داران درخشان در آسمان، مستقیماً بر ضعف و شدت درخشش نور منطقهالبروجی اثر می‌گذارد و در این راه به بررسی یک بازه تاریخی 500 ساله می‌پردازد. افزون بر این به بررسی نقش نور منطقهالبروجی در شکل‌گیری باورهای روحانی آدمی درباره جهان پس از مرگ پرداخته می‌شود و نشان داده می‌شود که بخش بزرگی از این باورها با رصد پدیده‌های نجومی پیوند نزدیک دارد.در بخش یکم مقاله تاریخچه رصدهای نور منطقهالبروجی در ایران و پهنه اوراسیا، پیش از ظهور اسلام بررسی شده، و بخش دوم به کوشش‌های اخترشناسان ایرانی برای شناخت ماهیت نور منطقهالبروجی از دید ریاضی اختصاص یافته است. رساله خواجه نصیرالدین طوسی درباره صبح کاذب و معراجنامه کرتیر نیز برای نخستین بار معرفی و به چاپ رسیده‌اند.