رساله عبدالرحمان صوفی درباره هندسه پرگاری

آنچه در پی می‌آید ویرایشی است از رساله عربی عبدالرحمان صوفی (291-376ق) منجم و ریاضیدان ایرانی درباره ترسیم چندضلعیهای منتظم به کمک خط‌کش و پرگاری که دهانه آن ثابت است. عبدالرحمان صوفی این رساله را با عنوان رساله فی عمل الاشکال المتساویه الاضلاع کلها بفتحه واحده و به درخواست عضدالدوله دیلمی ( 324-372 هـ ق) نگاشته است. ابوالوفای بوزجانی (328-388هـ.ق) که معاصر صوفی بود نیز در کتاب فی مایحتاج الیه الصانع من اعمال الهندسه پیرامون ترسیم شکلهای هندسی به کمک پرگاری با دهانه ثابت بحث کرده است. این موضوع در اروپای دوره نوزایی و همچنین در نیمه دوم قرن هجدهم میلادی دوباره مورد توجه هندسه‌دانان قرار گرفت که از این میان می‌توان لیوناردو داوینچی ، جیرولامو کاردانو ، نیکولو تارتاگلیا و لودویکو فراری را نام برد. ویرایش حاضر بر اساس نسخه خطی شماره 5535 کتابخانه آستان قدس رضوی فراهم آمده که تاریخ کتابت آن 1286 قمری است. در این ویرایش علامت / نشانه شروع صفحه جدید در نسخه خطی است و همانند نسخه خطی، شماره هر باب با حروف ابجد در حاشیه آورده شده است. افتادگیهای متن داخل قلاب [ ] افزوده شده است و برای سهولت خواندن متن، آن را پاراگراف‌بندی و در حد لزوم نقطه‌گذاری کرده‌ایم. نسخه دیگری از این اثر را سید جلال‌الدین تهرانی به کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا کرده که جزوی از نسخه شماره 12121 با تاریخ کتابت 1308 قمری است و در این ویرایش در موارد لزوم به عنوان نسخه بدل از آن استفاده کرده‌ایم. هر دو نسخه از روی نسخه‌ای که در رمضان 688 قمری در مراغه کتابت شده رونویسی شده‌اند.