|
|
تاریخ قاعدۀ عکس در منطق دورۀ اسلامی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عظیمی مهدی
|
منبع
|
تاريخ علم - 1399 - دوره : 18 - شماره : 1 - صفحه:153 -172
|
|
|
چکیده
|
«عکس» نام یکی از قواعد منطق ارسطویی است که بهاشتراک بر عکس مستوی و عکس نقیض اطلاق میشود. هدف از مقالۀ پیشرو ترسیم هندسۀ تاریخی این دو قاعده است، تا از این رهگذر قطعهای کوچک از جورچین بزرگ «تاریخ منطق دورۀ اسلامی» بهدست آید. به همین سبب، مطالعۀ کنونی، با کرانمندسازی خود به تاریخ و جغرافیای جهان اسلام، خط سیر تحوّلات را بلافاصله پس از ارسطو، در فارابی و ابنسینا پی میگیرد؛ آن را در ابوالبرکات بغدادی، شهابالدین سهروردی، فخرالدین رازی، زینالدین کَشّی، افضلالدین بامیانی، افضلالدین خونَجی، سراجالدین ارموی، اثیرالدین ابهری، نصیرالدین طوسی، نجمالدین کاتبی، و جمالالدین حلّی دنبال میکند؛ و در قطبالدین رازی به فرجام میبرد. پساز قطبالدین، منطق دورۀ اسلامی دچار ایستایی میشود و در قرنهای بعدی حتّی افت میکند. از این رو نه تنها در مبحث عکس، بلکه در دیگر مباحث منطقی نیز نمیتوان نوآوری مهمی را از منطقدانان بعدی چشم داشت.
|
کلیدواژه
|
تاریخ منطق، عکس، عکس مستوی، عکس نقیض، منطق اسلامی
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی, گروه فلسفه و کلام اسلامی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
mahdiazimi@ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A History of Conversion and Contraposition in Islamic Logic
|
|
|
Authors
|
Azimi Mahdi
|
Abstract
|
“Aks” is a name applicable both on Conversion and Contraposition. The purpose of this article is to draw the historical perspective of the two logical rules, aiming to achieve a small part of big puzzle of the ‘History of Islamic Logic’. Limiting itself to the history and geography of Islamic World, the article traces the line of development, immediately after Aristotle, in Farabi and Ibn Sina; then follows it in Baghdadi, Suhrawardi, Fakhr alDin Razi, Kashi, Bamiyani, Khunaji, Urmawi, Abhari, Tusi, Katibi, Hilli, and finally, Qutb alDin Razi. After Qutb, Islamic logic catches stagnation and even declines. Therefore, we cannot expect any innovation from the later logicians, not only in conversion and contraposition, but also in other logical topics
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|