راهکار بطلمیوس برای تبیین حرکات سیارات در عرض و تعبیر فیزیکی آنها

تغییرات موقعیت سیارات در عرض دایرهالبروجی یکی از دشواری‌های مدل‌های بطلمیوسیِ حرکات سیارات است. بطلمیوس در مقالۀ سیزدهم از کتاب مجسطی این مساله را توضیح می‌دهد. او در تبیین این مدل‌ها ناگزیر شده است اجزای مدل سیاره‌ای را نسبت به یکدیگر زاویه‌دار کند. به‌نظر می‌رسد تا پیش از این، بطلمیوس می‌توانست تمام ناهنجاری‌های حرکت سیارات را با مدل‌هایی دوبعدی توضیح دهد، اما توضیحِ مقادیرِ اختلاف اندکی که در موقعیت سیارات نسبت به دایره‌البروج در عرض وجود دارد، موجب می‌شود مدل‌های سیاره‌ای از دایره‌هایی دوبعدی به اجسامی در سه بعد تبدیل شوند. با آن که بطلمیوس در اثر دیگر خود با نام الاقتصاص به ساختار افلاک سه بعدی توجه کرده است، اما به نظر می‌رسد در این بخش از مجسطی بنا به نیازِ الگویی که برای مدل حرکت عرض ساخته است، به صورت مستقل از الاقتصاص، در بارۀ ساختار سه بعدی که عامل حرکت سیارات است توضیح می‌دهد و ساختار مجسم افلاک را به عنوان امری که در توضیح مدل عرض از آن گزیری نیست، ارائه می‌کند.

Ptolemy’s Approach to Explain of the movements of the Planets in Latitude and its Physical Explanation

Ptolemy explains his planetary latitude hypothesis in the 13th book of Almagest and for the first time he forced to use inclined circles to explain the planetary movements in latitude. Before it, Ptolemy could explain all the anomalies of planetary movements with two dimensional models, but to explain the movements in latitude, they transform to threedimensional objects. Although, in his another work, Planetary Hypotheses, Ptolemy considers the spheres to explain the movements of the planets but it seems that in this part of Almagest, due to the need of the hypothesis, he explains the solid orbs independently of Planetary Hypotheses.