حفاظتِ تفویضی از شهرهای اسلامی در عجایب‌نگاری‌های مسلمانان در سده‌های میانه: کارکرد و صورت طلسم‌های شهری

بنا بر منابع دورۀ اسلامی، شهرنشینان بخشی از وظیفۀ حفاظت از خود و شهرشان را به دیگران تفویض می‌کنند و مراد از حفاظت تفویضی این است که عاملی به جز شخص یا شهر تحت حفظ، حافظ جان و مال مردم شود. در میان انواع راه‌های حفاظت تفویضی، از مقوله‌های کمتر کاویده‌شده استفاده از طلسم‌هایی است که در پندار مردم سده‌های میانه، کارکردهای متنوعی به آنها منسوب بوده است: حفظ شهر از گزند حیوانات و آفات؛ حفظ شهر از بلایای طبیعی و عوامل جوّی؛ حفظ معادن و منابع شهر از دستبرد اغیار؛ مدیریت انسانی در قالب افزایش همدلی بین مردم و جلوگیری از بعضی جرم‌ها؛ و حفظ ابنیۀ عمومی. این دسته از طلسم‌ها را که گستره‌ای در مقیاس یک شهر داشته‌اند، می‌توان «طلسم شهری» نام نهاد که در صورت‌های بسیار متعددی، اگرچه معمولاً با استفاده از سنگ، ساخته می‌شدند: مجسمه و تندیس‌های دوبعدی (تراشیده‌شده روی زمین یا دیوار) و سه‌بعدی؛ مناره؛ و خانه.

Delegated Protection of Islamic Cities in Medieval ondergraphs: Form and Function of Urban Talismans

Urban dwellers, as Islamic literati suggest, delegate the task of protecting themselves to others. In this sense, Delegated Protection is to protect the city and its dwellers by any other agents rather than the protected people themselves. Among the various ways of such delegated protection, the lessknown category of Urban Talismans was believed to be responsible for protecting the city from animal and pests, natural disasters and climaterelated issued (apotropaic talismans), protecting public resources, human management in means of empathy among people and prevention of certain crimes, and the preservation of public buildings. These Talismans, functioning in an urban scope, which therefore can be called “Urban Talismans”, were made in many forms, though usually in stone: two and threedimensional sculptures (sometimes carved on the floor or wall and sometimes built as freestanding monuments); minarets; and square buildings with certain properties.