شرحی بر دو مفهوم «حل و عقد» در رسالۀ مفاتیح الرحمه و میزان الحکمه مویدالدین طغرایی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
متولیان امین
|
|
منبع
|
تاريخ علم - 1395 - دوره : 14 - شماره : 2 - صفحه:175 -199
|
|
چکیده
|
مویدالدین طُغرایی (متولد453ق) در دو باب از رسالۀ منسوب به او، مفاتیح الرحمه و میزان الحکمه، مفاهیمی اساسی در کیمیا یعنی، «حل و عقد» را شرح کرده است. حل و عقد و دو مفهوم وابسته به آنها یعنی «ترکیب و تفصیل»، اصلیترین مفاهیم در کیمیای طغراییاند. هر تبدیلی که خواص کیمیایی، فیزیکی و مکانیکی مواد و اجساد (فلزات) را دگرگون میکند، نیازمند حل یک یا چند ماده سپس عقد آنهاست و ممکن است که این عمل، بسته به ماهیت مواد و هدف فرآیندهای کیمیایی، چندینبار تکرار شود. این دو مفهوم را در متون کیمیایی قبل از طغرایی کمتر میتوان دید و ازاین رو شرح طغرایی، آن هم به تفصیل و تشریح، ممتاز است. علاوه بر آن طغرایی میکوشد تا در متن رساله، مفاهیم و متغیرهایی را طرح و تعریف کند که از لحاظ تجربی، محسوساند و لذا قابلیت اندازه‌گیری شدن دارند. این مقاله ضمن مرور مفاهیم پایه در کیمیای طغرایی، تعریف، شرح و تفاسیر طغرایی از دو مفهوم حل و عقد و همچنین انواع آن را بر اساس رساله مفاتیح صورتبندی و بیان کرده و سپس، مفاهیم مرتبط با آنها را به همراه ذکر نوآوریهای طغرایی در مفهومسازی ارائه میکند.
|
|
کلیدواژه
|
اجساد، حل و عقد، طغرایی، کیمیا، مفاتیح الرحمه و میزان الحکمه
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
aminmotevallian@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|