تبیین نقش اساتید علوم پزشکی در محیط‌های یادگیری الکترونیکی: تحلیل محتوای کیفی

مقدمه: محیط های آموزش الکترونیکی اکنون به طور فزاینده ای توسط دانشکده های پزشکی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند. در طراحی هر محیط یادگیری الکترونیکی توجه به مولفه های متفاوتی نظیر ویژگی های یادگیرنده، نقش استاد، رویکرد برنامه درسی، فرایند یاددهی- یادگیری، انتخاب محتوا و رسانه های آموزشی باید مورد توجه طراحان قرار گیرد، اما در این بین نقش استاد، و ارائه نقش های جدید آموزشی برای وی و دارا بودن مهارت های تدریس در محیط مجازی اهمیت ویژه ای دارد، لذا مطالعه حاضر با هدف تبیین نقش اساتید دانشگاه علوم پزشکی گیلان در محیط های یادگیری الکترونیکی انجام گردید.روش ها: مطالعه حاضر، مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای قراردادی است که طی 14 ماه با روش نمونه گیری هدفمند ،15 نفر از اساتید و دانشجویان دارای سابقه آموزش مجازی طی سال های1401-1400 در آن مشارکت داشتند. طی مصاحبه های نیمه ساختارمند داده ها جمع آوری و با استفاده از نرم افزار maxqda20 کدگذاری گردید، دسته بندی کدها و استخراج طبقات مطابق با رویکرد تحلیل محتوای گرانهایم ولاندمن انجام شد. جهت اطمینان از صحت و استحکام داده ها از معیارهای گوبا و لینکلن استفاده گردید.یافته ها: تجزیه و تحلیل بیانات مشارکت کنندگان منجربه شناسایی مضمون حضور شناختی استاد در محیط های یادگیری الکترونیکی با طبقات اصلی طراحی فرآیند تدریس مناسب در محیط یادگیری الکترونیکی (زیرطبقات کاربرد آموزش مجازی در دروس مناسب، طراحی محتوای تدریس مناسب با آموزش مجازی، تغییر شیوه ارزیابی دانشجویان و کاربرد شیوه تدریس مناسب جهت تسهیل یادگیری) و مشارکت استاد در شکل گیری حس تعلق به محیط آموزش الکترونیکی (با زیر طبقات حضور موثر استاد منجربه تسهیل یادگیری، حضور اجتماعی استاد، رهبری آموزشی استاد و ایجادکننده حس تعلق در دانشجویان) گردید.نتیجه گیری: باتوجه به نتایج حاصله، از مهم ترین نقش های اساتید علوم پزشکی در محیط های یادگیری الکترونیکی مجهز بودن آنان به مهارت های تدریس مجازی و حضور شناختی در محیط و توجه به شکل گیری حس تعلق در دانشجویان است. جهت نهادینه کردن این نقش ها، مدیران دانشگاه ها باید منابع کافی برای مدیریت محیط های آموزش مجازی، رفع موانع اداری و ساختاری و ایجاد انگیزه در اساتید برای استفاده از سیستم های آموزش الکترونیکی فراهم آورند.

explaining the role of medical teachers in electronic learning environments

introduction: e-learning environments are now increasingly used by medical schools around the world. in designing any electronic learning environment, attention to different components such as learner characteristics, teacher’s role, curriculum approach, teaching-learning process, content and educational media should be considered by designers. in this regards, the role of teachers and presentation of new educational roles for him and having teaching skills in the virtual environment is very important. this study aimed to explain the role of medical teachers of guilan university of medical sciences in electronic learning environments.methods: this qualitative study was conducted with content analysis approach during 14 months (the year 2021-2022) on 15 medical teachers and medical students who were selected by the purposive sampling method. data were collected using semi- structured interviews and were coded through maxqda20 software. categorization of codes and extraction of classes were done according to the guided content analysis approach based on graneheim and lundman. the guba and lincoln criteria were used to ensure the rigor.results: analyzing the statements of the participants led to the identification of the professor’s presence-cognitive theme in electronic learning environments. the main classes included appropriate teaching process in the e-learning environment (subcategories include: using virtual education in appropriate courses, designing appropriate teaching content, revision in students evaluation and using appropriate teaching methods to facilitate learning), and the teacher’s participation in creating a sense of belonging to the e-learning environment (subcategories include: the effective presence of the teachers, the social presence of the teachers, the educational leadership and creating a sense of belonging in the students).conclusion: according to the results of the study, acquisition of virtual teaching skills, cognitive presence of teachers in e-learning environments and attention to the formation of a sense of belonging to the environment in students are the most important roles of medical teachers in e-learning environments. university administrators should provide sufficient resources to manage new educational environments, remove administrative and structural barriers, and motivate faculty members to use electronic education systems.