شناسایی چالش ها و راهکارهای مناسب برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری تخصصی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور: یک پژوهش کیفی

مقدمه: ارزیابی دانشجویان دکتری تخصصی یکی از قسمت های اصلی برنامه درسی آن ها است و آزمون جامع با هدف ارزیابی توانمندی های کسب شده در مرحله آموزشی و احراز صلاحیت و توانمندی برای انجام فعالیت های پژوهشی برگزار می شود. هدف این پژوهش، شناسایی چالش های برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری تخصصی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور و ارائه پیشنهادهای مناسب بود.روش ها: رویکرد پژوهش، کیفی و روش پژوهش تحلیل محتوای قراردادی (استقرایی) و نوع مطالعه کاربردی بود. مطالعه در منطقه 7 آموزش سلامت یعنی؛ دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان، کاشان، یزد و شهرکرد با مشارکت اعضای هیئت ممتحن در هر رشته تخصصی با سمت و درجات علمی مختلف، دانشجویان دکتری تخصصی که آزمون جامع را گذرانده اند و نیز دست اندرکاران آموزشی آزمون انجام شد. نمونه گیری هدفمند به صورت ناهمگن با بیشترین تنوع برای دستیابی به دیدگاه های گوناگون بود. در مطالعه حاضر، پس از 17 مصاحبه، داده جدیدی به دست نیامد؛ با این حال جهت اطمینان با 3 مشارکت کننده دیگر نیز مصاحبه شد (20 مشارکت کننده). برای تحلیل داده ها از مدل 5 مرحله ای گرانهایم و لاندمن و برای سنجش صحت و تضمین داده ها از معیارهای لینکن و گوبا استفاده شد.یافته ها: داده ها در بخش چالش ها در 41 کد، 9 طبقه فرعی و 3 طبقه اصلی و در بخش راهکارها در 48 کد، 13 طبقه فرعی و 3 طبقه اصلی، طبقه بندی شدند. مفاهیم اصلی درباره چالش های برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی شامل سیاست گذاری و برنامه ریزی کلان، محدودیت قوانین و برنامه ریزی های ضعیف، و مشکلات گروه های درگیر در آزمون و نیز مفاهیم اصلی درباره راهکارهای بهینه کردن برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی شامل راهکارهای قبل از ورود دانشجو به دوره دکتری تخصصی، مرتبط با آزمون جامع، و طول دوره دکتری تخصصی بودند.نتیجه گیری: چالش های برگزاری آزمون جامع دانشجویان دکتری در حوزه سلامت چند وجهی است و نیاز به یک رویکرد جامع برای رسیدگی دارد. با توجه دقیق به این چالش ها و اجرای راهکارها در سطح خرد و کلان، نظام آموزشی بهتر می تواند به رسالت و هدف اصلی برگزاری آزمون جامع دکتری تخصصی دست یابد و در ضمن آمادگی دانشجویان را برای ورود به دوره پژوهش دقیق تر ارزیابی کنند.

identifying the challenges and appropriate solutions for holding comprehensive exam for phd students in the medical sciences universities: a qualitative research

introduction: the evaluation of ph.d. students is one of the main parts of their curriculum, and the comprehensive exam is held with the aim of evaluating the abilities acquired in the educational stage and verifying the qualification and ability to carry out research activities. the purpose of this research is to identify the challenges of holding the comprehensive exam of ph.d students in the medical sciences universities (iran) and to provide appropriate suggestions.methods: the research approach was qualitative and the research method was conventional content analysis (inductive) and the type of study was applied. participants included the members of the board of examiners in each specialized field with different positions and degrees, ph.d. students who passed the comprehensive exam, as well as educational staffs in the 7th area of health education like isfahan university of medical sciences, kashan university of medical sciences, yazd university of medical sciences and shahrekord university of medical sciences. sampling was purposive and heterogeneous with maximum diversity to obtain different views. in the present study, after 17 interviews, no new data was obtained; however, to be sure, 3 other participants were also interviewed (20 participants). graneheim and lundman’s 5-stage model was used for data analysis, and lincoln and guba criteria were used to measure the trustworthiness of data.result: the data were classified in 41 codes, 9 subcategories and 3 main categories in the challenges section and in 48 codes, 13 subcategories and 3 main categories in the solutions section. the main concepts about the challenges of conducting a comprehensive ph.d. exam including macro-policy and planning, the limitations of laws and weak planning, and the problems of the people involved in the exam, as well as the main concepts about the solutions to optimize the conduct of a comprehensive ph.d exam, including solutions before entering students for the ph.d course, the solutions related to the comprehensive exam, and the solutions related to the duration of the ph.d course.conclusion: the challenges of holding a comprehensive exam for ph.d students in health are multifaceted and require a comprehensive approach to address them. by carefully paying attention to these challenges and implementing solutions at the micro and macro levels, the educational system can better achieve the main mission and goal of holding the comprehensive and at the same time evaluate the students’ readiness to enter the research course more accurately.