تبیین عوامل موثر در اثربخشی آموزش در تدوین برنامه‌ی دوره آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور

مقدمه: تحول جامعه ی امروز در گرو متحول شدن نظام آموزشی است. دوره آموزشی اصطلاحاتی هم چون ارزیابی، ارزشیابی، اثربخشی، اندازه گیری را به دنبال دارد و ارزشیابی با توجه به اهداف و موضوع اعتباربخشی و اثربخشی بیان می شود. سرعت زیاد تغییر در آموزشی پزشکی، نگرانی هایی را در خصوص کیفیت و اثربخشی آن به دنبال دارد. این مطالعه با هدف تبیین عوامل موثر در اثر بخشی آموزش در مرحله تدوین برنامه ی دوره ی آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی طراحی شد.روش ها: این تحقیق یک مطالعه ترکیبی است که مرحله کیفی مطالعه از نوع تحلیل محتوی، با 30 نفر از اعضای هیئت علمی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور و به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، با سوالات باز، در مدت 60 –45 دقیقه انجام شد. در بعد کیفی جهت ارزیابی اعتبار یافته ها از معیار چهارگانه goba و  lincolnاستفاده گردید. در مرحله کمی، گویه ها در   پرسشنامه ای محقق ساخته با محوریت 14 طبقه اصلی مستخرج از متون مصاحبه با استفاده از طیف لیکرت قرار گرفته و توسط 490 نفر از جامعه آماری تعیین با استفاده از نرم افزار لیزرل و از طریق آزمون تحلیل عاملی اول و دوم و برازش مدل و آزمون معنی دار ضریب همبستگی تعیین اعتبار شدند.یافته ها: در مرحله کیفی از متون مصاحبه ابتدا 60 کد اولیه استخراج و در نهایت 14 طبقه اصلی در مورد عوامل موثر در اثربخشی آموزش در تدوین برنامه دوره آموزشی مشخص شدند. در مرحله کمی نتایج نشان داد که مولفه های نیازسنجی آموزش برای دوره شامل برنامه ریزی (t=21/06 ,p≤0.000)، هدف گذاری آموزشی (t=20/75,p≤0.000)، وجود اساتید توانمند و شایسته (t=19/54,p≤0.000) و تامین منابع مالی مورد نیاز (t=18/50 , p≤0.000) دارای بیشترین اهمیت در تدوین برنامه دوره آموزشی در دانشگاه علوم پزشکی است.نتیجه گیری: تبیین عوامل موثر در اثر بخشی آموزش در تدوین برنامه ی دوره ی آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی نشان داد که از 14 مولفه مشخص شده، 11 مولفه قابلیت اعتماد را داشته و به عنوان فاکتور های موثر و قدرتمند می توان آن ها را ملاکی جهت اثر بخشی بیشتر در طراحی و برنامه ریزی آموزشی مورد توجه قرار داد.

explanation of the factors involved in the efficacy of education in developing educational curricula of medical universities

introduction: the evolution of today’s society depends on the evolution of educational systems. an educational course covers subjects such as evaluation, assessment, efficacy, and measurement. assessment is defined in terms of goals and the subjects of accreditation and efficacy. the rapid pace of change in medical education raises concerns about its quality and effectiveness. this study was designed to explain the factors involved in the efficacy of education in developing educational curricula for medical universities. method: this research is a mixed-methods study in which the qualitative stage was content analysis with a statistical sample of 30 faculty members based on purposeful sampling and semi-structured interviews with open-ended questions, each lasting for 45-60 minutes. in the qualitative part, the four goba and lincoln criteria were used to validate the findings. in the quantitative part, a researcher-developed questionnaire was used which consisted of 14 items extracted from an interview using the likert scale by 490 people from the statistical population. the questionnaire was validated using lisrel 8.5, confirmatory and exploratory factor analysis, goodness of fit, and correlation coefficient statistics.results: from the interviews, first, 60 items were extracted and then 14 items were specified concerning the effective factors involved in the efficacy of education in developing the curricula of an educational course. needs assessment components of the course, course planning (t=21/06 ,p≤0.000), educational objectives of the course (t=20/75 ,p≤0.000,empowered professors (t=19/54,p≤0.000) and the required resources (t=18/50 , p≤0.000) were of the highest degree of importance. conclusion: the explanation of the factors involved in the efficacy of education in developing educational curricula of medical universities showed that 11 of the 14 identified components were dependable and can be regarded as effective and strong factors in the development of educational programs.