به‌کارگیری روش تجزیه‌وتحلیل عوامل شکست در ارزیابی مخاطرات آزمایشگاه‌های یک پژوهشکده

سابقه و هدف: همه‌ساله شاهد موارد متعددی از حوادث خطرآفرین و حتی مرگ‌آور در آزمایشگاه‌های مختلف می‌باشیم لذا شناسایی ریسک خطرات در آزمایشگاه‌ها و تلاش در راستای ایجاد شرایط ایمن بسیار حائز اهمیت می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی مخاطرات احتمالی در آزمایشگاه‌های پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان می‌باشد.روش بررسی: به‌منظور ارزیابی مخاطرات احتمالی در 11 آزمایشگاه پژوهشکده و طبقه‌بندی آن‌ها، از روش «تجزیه‌وتحلیل عوامل شکست و آثار آن»1(fmea) و برخی روش‌های آماری استفاده گردید.یافته‌ها: نتایج حاصل از بررسی مخاطرات بالقوه حاکی از آن است که سطح ریسک در تمامی آزمایشگاه‌ها به‌جز آزمایشگاه بنتوز، در حد نیمه بحرانی و بحرانی قابل ارزیابی می‌باشد و لذا اجرای اقدامات اصلاحی مناسب در مورد آن‌ها الزامی می‌باشد. بر اساس نتایج آزمون‌های kruskalwallis، اختلاف معنی‌داری میان آزمایشگاه‌های پژوهشکده از دیدگاه عدد الویت ریسک 2(rpn) مشاهده می‌شود. مراجعه به نتایج آزمون‌های posthoc در هر دو مرحله، نشانگر آن است که کمترین میزان مخاطرات در آزمایشگاه‌های بنتوز و بافت‌شناسی مشاهده می‌شود و بیشترین مخاطرات در آزمایشگاه تجزیه دستگاهی قابل‌تشخیص است. از سوی دیگر نتایج مربوط به گروه‌بندی آزمایشگاه‌ها با استفاده از آنالیز خوشه‌ای نیز تا حدود زیادی به نتایج آزمون‌های posthoc شباهت دارد. با توجه به نتایج آزمون mannwhitney u می‌توان چنین استنتاج نمود که صرفاً در مورد آزمایشگاه آماده‌سازی نمونه، اختلاف معنی‌داری بین مقادیر rpn در قبل و بعد از اقدامات اصلاحی مشاهده می‌گردد (p>0.05).نتیجه‌گیری: درمجموع می‌توان چنین استنتاج نمود که fmea روشی مناسب برای ارزیابی مخاطرات کارکنان آزمایشگاه‌های تحقیقاتی می‌باشد و از روش‌های آماری مناسب نیز می‌توان برای تحلیل‌های تکمیلی استفاده نمود.