تبیین روان‌ شناختی علل آسیب‌پذیری زنان در بلایا: یک مطالعه کیفی

سابقه و هدف: زنان ازجمله بیشترین قربانیان بلایا هستند. با توجه به اهمیت پیشگیری، شناسایی گروه‌های آسیب‌پذیرتر به مواجه بهتر این افراد با بلایا می انجامد. مطالعه باهدف تبیین روان‌شناختی علل آسیب‌پذیری زنان در بلایا انجام‌شد.روش بررسی: مطالعه به‌صورت کیفی از نوع نظریه مبتنی بر داده‌ها و از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند با 33 نفر از صاحب‌نظران رشته‌های روانشناسی، روان‌پزشکی، روان پرستاری، مددکاری و رفاه اجتماعی، پزشکی اجتماعی و مطالعات زنان و مطلعین حوزه بحران، با نمونه‌گیری گلوله برفی در استان‌های تهران و اصفهان و شهرستان‌های مشهد و تبریز در سال 1395 انجام شد. برای قابلیت انتقال‌یافته‌ها، نمونه با حداکثر تنوع انتخاب شد. برای اطمینان‌پذیری و تائید پذیری متن مصاحبه و کدها در اختیار هر یک از پاسخگویان قرار گرفت. روش تحلیل موضوعی برای گزارش داده‌ها استفاده شد. ملاحظات اخلاقی تحقیقات کیفی در این مطالعه در نظر گرفته شد.یافته‌ها: یافته‌های این مطالعه 3 کد اصلی و 30 کد فرعی را در پاسخ به  سوال دلایل آسیب‌پذیری زنان در بلایا ازنظر روان‌شناختی را مطرح نمود ازجمله: دلایل زیستی (هورمونی، مسائل عاطفی، توان فیزیکی کمترَ)؛ دلایل اجتماعی (نقش‌های اجتماعی ضعیف‌تر، حمایت اجتماعی کمتر، باورها و ارزش‌های فرهنگی نادرست، تعارض بین سنت و مدرنیته، فرهنگ مردسالار، نگاه جنسیتی و عدم امنیت، نداشتن امدادگر خانم و حضور کمرنگشان در سازمان‌ها، وضعیت اقتصادی و سطح سواد پایین‌تر، اعتقادات مذهبی، سیاست‌ها و قوانین) و دلایل روان‌شناختی (اختلالات روانی، عواطف و انگیزه مادری).نتیجه‌گیری: دیدگاه بیشتر مصاحبه‌کنندگان بر آن بود که دلایل آسیب‌پذیری زنان در بلایا به‌جز حوزه روان‌شناختی به سایر حوزه‌های اجتماعی و زیستی مربوط است. این نتایج می‌تواند برای سازمان‌های مرتبط با حوزه سلامت و مدیریت بحران کاربردپذیر و برای جامعه زنان و سایر افراد مرتبط با این جامعه مفید باشد.