طراحی پرسشنامه خود اظهاری خستگی رانندگان اتوبوس بین‌شهری

 سابقه و هدف: سیستم اتوبوس‌رانی بین‌شهری یکی از گسترده‌ترین شبکه‌‌های جابه‌جایی مسافران است. رانندگان این سیستم در معرض خستگی‌‌های ذهنی و جسمی قرار دارند که عامل بسیاری از حوادث رانندگی است. در میان ابزار‌‌های سنجش خستگی، پرسشنامه به دلیل مشارکت مستقیم راننده و راحتی تحلیل یافته‌‌ها از اهمیتی ویژه برخوردار است. هدف مطالعه حاضر طراحی پرسشنامه خود اظهاری خستگی رانندگان اتوبوس بین‌شهری است.روش بررسی: مطالعه از نوع طراحی و روان‌سنجی پرسشنامه بود که  نخست با 30 راننده اتوبوس بین‌شهری مصاحبه شد. مصاحبه‌ها تا زمان اشباع داده‌‌ها ادامه یافت. با توجه به آنالیز مصاحبه‌ها، گویه‌های اولیه استخراج شدند. پس از تایید روایی صوری گویه‌ها، برای بررسی روایی محتوا از مدل لوشی استفاده شد. پذیرش گویه‌ها بر مبنای کسب نمره دست‌کم 0/99 برای نسبت روایی محتوا و 0/75 برای شاخص روایی محتوایی صورت گرفت. پایایی گویه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و معیار پذیرش 0/75 بررسی شد. کلیه تجزیه‌وتحلیل‌ها در نرم‌افزار spss نسخه 16 انجام شد.یافته‌ها: مصاحبه با رانندگان، فهرستی دربردارنده 28 گویه پدید آورد. نتایج نشان داد همه گویه‌ها از روایی صوری برخوردار بوده، ولی ضرورت استفاده از هفت گویه کمتر از 0/99بود که موجب حذف آن‌ها شد و پرسشنامه دارای 21 گویه شد. کلیه 21 گویه باقی‌مانده از سادگی، روشنی و ارتباط کافی (0/75=cvi و 0/99 = cvr) برخوردار بودند. پایایی پرسشنامه نهایی نیز تایید شد (0/93=α).نتیجه‌گیری: پرسشنامه طراحی‌شده می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مفید در بررسی خستگی در رانندگان اتوبوس‌های بین‌شهری مورداستفاده قرار گیرد.