شناسایی و تحلیل فضایی نقاط حادثه خیز ترافیکی در سطح شهر قم

سابقه و هدف: سوانح رانندگی همواره تهدیدی برای زندگی عموم شهروندان محسوب می‌شود. اغلب این سوانح، در موقعیت‌های مشخصی در سطح شهرها به وقوع می‌پیوندد. شناسایی چنین نقاطی به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین اقدام در فرایند مدیریت ایمنی راه‌های درون‌شهری به شمار می‌آید. شهر قم ازجمله شهرهایی است که به سبب وقوع تصادفات متعدد در ردیف سانحه خیز‌ترین شهرهای کشور شناخته می‌شود. به‌طوری‌که سالانه بیش از پنج هزار فقره تصادف در سطح این شهر به ثبت می‌رسد. مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل فضایی  نقاط حادثه‌خیز ترافیکی شهر قم انجام شد.روش بررسی: مطالعه با استفاده از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی برای گردآوری داده‌های موردنیاز اجرا ‌شد. از منابع کتابخانه‌ای برای مبانی و چارچوب نظری تحقیق بهره گرفته‌شد و در بخش تعیین مسیرها و نقاط حادثه‌خیز شهر قم از اطلاعات میدانی (شامل اطلاعات ارائه‌شده تصادفات توسط پلیس راهور و پزشکی قانونی استان قم برای سال‌های 1395 تا 1397 و همچنین پیمایش میدانی جهت تدقیق محل تصادفات) استفاده شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش ضریب شدت تصادفات و از آزمون تخمین تراکم کرنل در سیستم اطلاعات جغرافیایی  با استفاده از نرم افزارهای arcgis   برای شناسایی نقاط حادثه‌خیز در سطح معابر شهر قم استفاده شد.نتایج: یافته‌های بخش اول نشان داد؛ اغلب تصادفات در فصول گرم سال (29.5 درصد)، در روزهای شنبه و سه‌شنبه (32.2 درصد) و همچنین ساعات پایانی روز و آغازین شب (25.5 درصد) رخ می‌داد. در میان وضعیت تصادفات بررسی‌شده موتورسیکلت‌ها (46.3 درصد) بیشترین آمار تصادفات را به خود اختصاص دادند. به لحاظ موقعیت مکانی تصادفات، معابر اصلی منطقه 4 شهر قم شامل بلوارهای الغدیر (با ضریب 3.127)، جمهوری اسلامی (ضریب 2.082)، محمدامین (ضریب 1.009) و خیابان شهید صدوقی (ضریب 1.432) به‌عنوان سانحه خیرترین بلوارهای شهر قم بود. همچنین عدم توجه به جلو (24.8 درصد) نیز مهم‌ترین عامل بروز تصادفات به شمار می‌آید.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی تمامی دوربرگردان‌ها و تقاطع‌های موجود در سطح مسیرهای حادثه‌خیز، مسیرهای ویژه اتوبوس‌های تندرو، میدان‌ها نیازمند مطالعات فنی و اصلاح وضعیت است.