روشی نوآورانه به‌منظور شناسایی و کشف عوامل و نشانه های وقوع تقلب در ممیزی‌های سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست

سابقه و هدف: خسارات سنگینی که هرساله در اثر وقوع حوادث و بیماری‌های شغلی به وجود می‌آید، لزوم توجه و نظارت دقیق و موثر بر موضوع بهداشت، ایمنی و محیط زیست را نشان می دهد. دراین‌بین اهمیت استقرار نظام یکپارچه‌ای تحت عنوان سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست و ممیزی آن به‌عنوان راهکاری جهت اطمینان از حرکت دائمی در مسیر صحیح و انطباق با الزامات، امری ضروری به‌حساب می‌آید. اما وقوع تقلب در ممیزی‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست علاوه بر اینکه باعث کاهش بازدهی آن می‌شود، می‌تواند خطرات جانی و خسارات مالی زیادی در پی داشته. هدف از این پژوهش شناسایی علل و عوامل وقوع تقلب در این ممیزی‌ها (جهت پیشگیری از وقوع تقلب) و شناخت نشانه‌های وقوع تقلب به همراه ارائه یک راهکار جدید برای کشف تقلب بود. روش بررسی: در این مطالعه پس‌ازاینکه تحقیقات میدانی و مصاحبه با نفرات خبره، پرسشنامه‌ای شامل 60 عامل احتمالی وقوع تقلب در پنج دسته کلی شامل: مدیریت سازمان، وضعیت صنعت، شرایط سازمان، واحد بهداشت، ایمنی و محیط زیست و گروه ممیزی تهیه شد که موارد اخلاقی همچون (وجود وابستگی با ممیز، نداشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، عدم سلامت رفتاری مسئول بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بی تفاوتی مدیران ارشد و غیره) را در برداشتند. همچنین به‌منظور کمک به ممیزان جهت تشخیص تقلب در ممیزی، پرسشنامه دیگری نیز شامل 13 نشانه احتمالی وقوع تقلب تهیه و با استفاده از روش آلفای کرون باخ، پایایی هر دو پرسشنامه تایید شد. سپس 58 نفر از متخصصان بهداشت، ایمنی و محیط زیست دارای سوابق ممیزی به تکمیل پرسشنامه ها پرداختند.نتایج: تحلیل پرسشنامه اول نشان می‌دهد از میان عوامل پنج‌گانه تقلب، عوامل مربوط به «گروه ممیزی» و عوامل مربوط به «مدیریت» تاثیرگذارترین موارد در وقوع تقلب در ممیزی می‌باشند. همچنین با استفاده از نتایج پرسشنامه دوم، چک‌لیست پیشنهادی کشف تقلب تدوین گردید. نتیجه‌گیری: در این تحقیق با انجام مطالعه موردی، دریکی از ممیزی‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست در فاز 17و 18 مجتمع گازی پارس جنوبی، ضمن بررسی عوامل وقوع تقلب در ممیزی های بهداشت، ایمنی و محیط زیست در این واحدها، چک لیست تنظیم شده برای شناخت نشانه ها و علل وقوع تقلب اعمال گردید. بطوریکه می‌توان از این چک‌لیست به‌عنوان ابزار تکمیلی جهت افزایش بازدهی ممیزی‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست استفاده نمود.