بررسی رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده‌ای در کشور

سابقه و هدف: سوانح جاده‌ای و تلفات ناشی از آن‌یکی از چالش‌های جوامع بشری است که هزینه‌های اقتصادی زیادی را بر اقتصاد برخی کشورها تحمیل نموده است. هدف این مقاله بررسی رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده‌ای کشور طی سال‌های 94-1369 می‌باشد.روش بررسی: برای مدل‌سازی تعیین رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده‌ای کشور از الگوی خود رگرسیون برداری و نرم‌افزارهای میکروفیت و ای‌ویوز استفاده‌شده است. جهت بررسی پایایی و هم انباشتگی متغیرها، مرتبه جمعی بودن متغیرهای الگو تعیین گردیده و سپس تعداد وقفه‌های بهینه مدل، مشخص می‌شوند. در گام بعدی تعداد بردارهای هم انباشتگی الگو، تعیین‌شده و سپس الگوی مطلوب مشخص می‌گردد. جهت بررسی میزان توضیح دهندگی تغییرات متغیر تعداد سوانح جاده‌ای بر توسعه اقتصادی کشور، روش تجزیه واریانس خطای پیش‌بینی استفاده‌شده است.یافته‌ها: مثبت بودن ضریب لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه (29.10) در برآورد مدل حاکی از این است که رشد اقتصادی (افزایش درآمد سرانه) با میزان تصادفات بیشتری در بخش جاده همراه بوده است و نیز با توجه به ضریب منفی متغیر مجذور لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه، حکایت از آن دارد که در مراحل بعدی رشد اقتصادی میزان تصادفات جاده‌ای کاهش می‌یابد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بین متغیر ضریب جینی که نشان‌دهنده نابرابری توزیع درآمد در کشور می‌باشد و تصادفات جاده‌ای یک رابطه‌ی مثبت (0.66) و معنا دارا وجود دارد. با توجه به ضریب مثبت طول جاده‌های کشور (0.53)، می‌توان دریافت که این متغیر با میزان تلفات جاده‌ای رابطه‌ی مثبت دارد. همچنین از نتایج برآورد مدل چنین استنباط می‌شود که بین جمعیت (pop) و میزان تصادفات جاده‌ای رابطه‌ی مستقیم (4.21) برقرار است و بیانگر این است که همراه با رشد جمعیت شمار تصادفات جاده‌ای افزایش پیداکرده است.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده از یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فرضیه کوزنتس برای ایران تایید می‌گردد. این بدان معناست که در مراحل اولیه رشد اقتصادی، نرخ سوانح جاده‌ای افزایش پیدا می‌کند و درنهایت به سبب پیشرفت‌های تکنیکی، افزایش میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مرتبط و آموزش‌های مناسب، این نرخ در سطوح بالای درآمد سرانه کاهش پیدا می‌کند.