تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی

مقدمه: دیابت یک بیماری مزمن است که تاثیر عمده ای بر زندگی و رفاه افراد، خانواده ها و جوامع در سراسر جهان دارد و یکی از 10 علت اصلی مرگ و میر در بزرگسالان است. هدف از انجام این مطالعه، تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان در بیماران دیابتی است.روش کار: این پژوهش از نوع تحلیلی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران دیابتی 30 تا 60 ساله ی مراجعه کننده به کلینیک فوق تخصصی دیابت و بیماری های متابولیسم شماره یک و دو دانشگاه علوم پزشکی تهران در سه ماهه سوم سال 1398 به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 267 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی ryff، ابعاد شخصیت neo، هوش هیجانی schutte و تبعیت از درمان پاسخ دادند. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزارهای spss و amos انجام شد.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس ابعاد شخصیت با میانجی گری هوش هیجانی و تبعیت از درمان بیماران دیابتی از برازش مطلوبی برخوردار بود. (0.056=rmsea، 0.91=gfi، 0.93=ifi، 1.98=2 chi; و0.159 = pvalue). نتایج نشان داد ضریب همبستگی بین تمامی ویژگی های شخصیت روان رنجور، برونگرا، گشودگی به تجربه، دلپذیری و وظیفه شناسی بر بهزیستی روانشناختی به ترتیب (0.72، 0.42، 0.21، 0.30، 46/ β=0) و همچنین بر هوش هیجانی به ترتیب (0.23، 0.33، 0.28، 0.34، 72/ β=0) است که نشان دهنده اثر مستقیم و معنی دار است؛ از بین ویژگی های شخصیتی تنها ضریب همبستگی وظیفه شناسی با تبعیت از درمان (0.43= beta;) اثر مستقیم و معنی داری داشتند. از سوی دیگر هم ضریب همبستگی هوش هیجانی (0.93= β) و هم تبعیت از درمان (0.12= β) با بهزیستی روانشناختی اثر مستقیم و معنی داری داشت؛ همچنین تمامی اثرات غیر مستقیم به دست آمده در مدل نهایی پژوهش معنی دار است.نتیجه گیری: مدل پیشنهادی از برازندگی مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل موثر بر بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی می باشد. بنابراین می تواند به عنوان الگویی مناسب برای طراحی برنامه های پیشگیری از مشکلات بهزیستی روانشناختی بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد.

Development of Psychological Well - Being Structural Model Based on Personality Dimensions by Mediation of Emotional Intelligence and Adherence to Treatment in Diabetic Patients

Introduction: Diabetes is chronic with a major impact on the lives and wellbeing of individuals and societies worldwide and it is among the top 10 causes of death in adults. This study aimed to develop a model of psychological wellbeing based on personality dimensions mediated by emotional intelligence and adherence to treatment in diabetic patients.Methods: This research is correlational research. The statistical population of this study included 30 to 60 yearsold diabetic patients of Endocrine and Metabolism Research Institute of Tehran University of Medical Sciences in the autumn of 2019 is considered as the statistical population. 267 people were selected as a sample by the convenience sampling method and answered the Ryff psychological wellbeing questionnaire, NEO personality dimensions, Schutte emotional intelligence, and following treatment. Evaluate the proposed model using the path analysis method and SPSS and AMOS software were used to analyze the statistical data. Results: Based on the findings of this study, the proposed model had a desirable fit (RMSEA = 0.056, GFI = 0.91, IFI = 0.93, X2 = 1.98 and Pvalue=0/159). The results showed that the correlation coefficient between all personality traits of neuroticism, extraversion, openness to experience, pleasantness, conscientiousness on psychological wellbeing ( beta;= 0/72, 0/42, 0/21, 0/30, 0/46), and on emotional intelligence ( beta;=0/23, 0/33, 0/28, 0/34, 0/72) have a significant and direct effect. Among personality traits, only conscientiousness #39; correlation coefficient ( beta;=0/43) on adherence to treatment had a significant and direct effect. Also, both the correlation coefficient emotional intelligence( beta;=0/93) and adherence to treatment( beta;=0/12) on wellbeing had a significant and direct effect. All the indirect effects obtained in the final research model are significant.Conclusion: The model has a good fitness and would be an important step in recognition of the factors, which effect on psychological health of the diabetic patients. Therefore, it can be used as a suitable model for designing programs for the prevention of psychological wellbeing problems in diabetic patients.