شناخت نحوهٔ بازنمایی افراد دارای معلولیت در شبکه‌های اجتماعی در ارتقای شرایط زندگی آن‌ها

زمینه و هدف: رسانه‌ها به‌ویژه رسانه‌های اجتماعی نقش بسزایی در آموزش افراد دارای معلولیت و نیز آموزش سایر افراد جامعه درقبال افراد دارای معلولیت دارند. رسانه‌های امروز کشور کمتر به این رسالت مهم توجه داشته‌اند. تحقیق حاضر با هدف شناخت بازنمایی افراد دارای معلولیت در رسانه‌های اجتماعی و نیز نقش این‌گونه رسانه‌ها در ارتقای شرایط زندگی این افراد صورت گرفت. روش‌بررسی: این پژوهش با روش کیفی انجام پذیرفت. به‌منظور نیل به هدف پژوهش از ابزار مصاحبهٔ عمیق و نیمه‌ساختاریافته استفاده شد. با یازده نفر از خبرگان رسانه‌ها در ایران مصاحبه صورت گرفت که همگی حداقل ده سال سابقهٔ کار رسانه‌ای داشتند یا درصورت داشتن تجربهٔ کمتر، از تحصیلات کارشناسی‌ارشد یا بیشتر مرتبط با حوزهٔ رسانه برخوردار بودند. همچنین به‌منظور اعتباربخشیدن به تحقیق، تکنیک مثلث‌سازی و نظریهٔ «برچسب‌زنی» به‌کار رفت. از کدگذاری سه‌گانه (مقوله، زیرمقوله، کد) برای تحلیل محتوای مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش در سه مقوله و شش زیرمقوله ارائه شد. مضمون‌های شناسایی و طبقه‌بندی نیازهای معلولان (با زیرمضمون‌های اطلاع‌رسانی عمومی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای اشتراک‌گذاری و بازتاب فعالیت‌های افراد دارای معلولیت)، ارتقای سطح ارتباطات اجتماعی افراد دارای معلولیت ازطریق فضای مجازی (با زیرمضمون‌های آموزش به افراد دارای معلولیت و جامعه برای ایجاد تعامل مثبت و دوسویه، ایجاد ارتباط بین افراد دارای معلولیت و دیگر افراد) و ایجاد تشخص اجتماعی (با زیرمضمون‌های ایجاد گروه در فضای مجازی توسط افراد دارای معلولیت، ایجاد کانال در فضای مجازی توسط افراد دارای معلولیت) شناسایی شد.نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، استفاده از فضای مجازی به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی توانسته است موجب ارتقای سطح اجتماعی زندگی افراد دارای معلولیت شود.

recognizing the way of representing people with disabilities in social media and improvement of their lives

abstractbackground & objectives: nowadays, social media has gained a crucial role in human life. creating social branding stands out as one of the main concerns of people with disabilities. the media, especially social media, must assume different responsibilities towards people with disabilities. informing, educating, and entertaining people with disabilities, as well as informing other sections of society about the low quality of life of people with disabilities, are among the most important missions of any media. social networks have contributed to the integration of people with disabilities in society. access to social networks has become easy for the public in recent decades. therefore, it seems logical to investigate the role of social media in improving and promoting the individual and social life conditions of people with disabilities. this research aims to examine the way of representation of people with disabilities in social networks in improving their living conditions.methods: the research method was qualitative, and the main research tool was the in–depth and semi–structured interview. iranian media elites were targeted for interviews. in this research, media elites are defined as persons with at least 10 years of experience in this field or who have a master’s degree and higher university studies with fewer experiences. eleven experts were selected for the interview. we used the triangulation technique and the labeling theory to validate the research. triple coding (category, subcategory, code) was used to analyze the content of in–depth and semi–structured interviews.results: the findings of this research uncovered 3 categories and 6 subcategories: the category of identifying and classifying the needs of disabled people (with the subcategories of public information, using social networks to share and reflect the activities of people with disabilities), improving the level of social communication of people with disabilities through virtual space (with the subcategories of teaching people with disabilities and society to create positive mutual interaction, and developing communication between people with disabilities and other people) and creating social branding (with the subcategories of creating a group in virtual space by people with disabilities and creating a channel in virtual space by people with disabilities).conclusion: according to the results of the research, the use of virtual space, especially social networks, can improve the social level of the lives of people with disabilities.