مقایسهٔ اثربخشی آموزش‌های مدیریت خشم و فرزندپروری بر کنش‌های اجرایی کودکان با اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی از اختلالات بسیار شایع عصبی‌تحولی دوران کودکی است که بر جنبه‌های شناختی و رفتاری افراد مبتلا تاثیر سوء دارد. بدین‌ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی آموزش‌های مدیریت خشم و فرزندپروری بر کنش‌های اجرایی کودکان با اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی انجام شد.روش‌بررسی: پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعه آماری را تمامی دانش‌آموزان پسر با اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی مدارس ابتدایی شهر تهران و مادران آن‌ها در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. از بین آن‌ها 36 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به‌تصادف در سه گروه دوازده‌نفره (گروه آموزش مدیریت خشم، گروه آموزش مهارت‌های فرزندپروری، گروه گواه) قرار گرفتند. ابزارهای گردآوری داده‌های پژوهش پرسش‌نامهٔ درجه‌بندی کانرز-فرم معلم (کانرز، 1990) و پرسش‌نامهٔ رتبه‌بندی رفتاری کنش‌های اجرایی-فرم والدین (جیویا و همکاران، 2000) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری در محیط spss نسخهٔ 22 انجام شد.یافته‌ها: آموزش مدیریت خشم بر خرده‌مقیاس‌های سازمان‌دهی و بازداری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی موثر بود (0٫05>p). همچنین آموزش مدیریت خشم درمقایسه با آموزش فرزندپروری اثربخشی بیشتری بر خرده‌مقیاس سازمان‌دهی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی داشت (0٫05>p)؛ اما اثربخشی آموزش فرزندپروری بر خرده‌مقیاس‌های سازمان‌دهی و بازداری در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی تایید نشد.نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت، روش مدیریت خشم بر بهبود مولفهٔ سازمان‌دهی کنش‌های اجرایی کودکان با اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی تاثیر معناداری دارد؛ لذا روش مذکور ازطریق آرامش‌آموزی و تلقینات مثبت می‌تواند توسط متخصصان برای بهبود توانایی‌های شناختی ازقبیل کنش‌های اجرایی در این کودکان استفاده شود.

comparing the effectiveness of anger management and parenting training on executive functions in children with attention deficit hyperactivity disorder

abstractbackground & objectives: attention deficit hyperactivity disorder (adhd) is one of the most  common neurodevelopmental disorders in childhood that affects the cognitive and behavioral features of people. this study aimed to compare the effectiveness of anger management and parenting training on executive functions in children with attention deficit hyperactivity disorder.methods: the present study was quasi–experimental with a pretest–posttest design. the study was conducted on one control group and two experimental groups. the study population included all male students with attention deficit hyperactivity disorder studying in primary schools in tehran city, iran, and their mothers in the academic year 2020–2021. of these students and their mothers, 36 people were selected using the available sampling method. they were randomly assigned to three groups (12 students in the anger management training group, 12 mothers in the parenting skills training group, and 12 students in the control group). the inclusion criteria were as follows: male students studying in primary schools, students diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder based on the study screening test, without concurrent developmental or other mental disorders, not under medication and psychological interventions in the last year, and consent of parents and students for study participation. the exclusion criteria included more than two sessions of absence from the educational sessions, withdrawal from treatment, or non–cooperation in the study. data collection tools of this study included connors’ rating scale questionnaire –teacher form (connors, 1970) and behavior rating inventory of executive function–parent form (gioia et al., 2000). the obtained data were studied using analysis of covariance in the spss22. the significance level was set at p values less than 0.05.results: the results showed that anger management training was effective in improving the organizational component of executive functions in children with attention deficit hyperactivity disorder (p<0.05). anger management training was more effective than parenting skills training (p<0.05).conclusion: it can be concluded that anger management training had no significant effect on improving executive functions; however, it significantly improved the organizational component of executive functions in children with attention deficit hyperactivity disorder. specialists can use relaxation training and positive inception to improve cognitive features such as executive functions in children with attention deficit hyperactivity disorder.