تعیین اثربخشی درمان مبتنی‌بر ذهنی‌سازی بر کابوس شبانه و بی‌ثباتی هیجانی زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

زمینه و هدف: مشکلاتی ازقبیل کمترشدن سن اختلال، روند رو‌به‌رشد، تفکرات خودکشی و سایر مشکلات موجود در زندگی مبتلایان، موجب شده است که درمان اختلال شخصیت مرزی اولویت پژوهشی شود. پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی‌بر ذهنی‌سازی بر کابوس شبانه و بی‌ثباتی هیجانی زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی انجام شد.روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه آزمایش و گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی مراجعه‌کننده به یک کلینیک مغز و اعصاب و روان در یزد در سال 1400 تشکیل دادند. از میان جامعهٔ آماری، سی نفر از مُراجعان واجد شرایط و داوطلب باتوجه به دارابودن ملاک‌های ورود، به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. درمان مبتنی‌بر ذهنی‌سازی در بیست جلسهٔ 75دقیقه‌ای روی گروه آزمایش اجرا شد؛ اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکرد. پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از پرسش‌نامهٔ شاخص شدت کابوس و رویاهای آشفته (کراکو و همکاران، 2002) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجانی (گراتز و روئمر، 2004) انجام شد. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار spss نسخهٔ 23 با استفاده از آزمون تی مقایسهٔ میانگین‌های دو گروه مستقل و آزمون خی‌دو و آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیره (آنکوا) در سطح معناداری (0٫05=α) صورت گرفت.یافته‌ها: با تعدیل اثر پیش‌آزمون بر متغیرهای بی‌ثباتی هیجانی و کابوس شبانه بین دو گروه آزمایش و گواه در پس‌آزمون اختلاف آماری معناداری مشاهده شد (0٫001>p). اندازه‌ٔ اثر مشخص کرد، درمان مبتنی‌بر ذهنی‌سازی به‌میزان 87٫2درصد بر کاهش بی‌ثباتی هیجانی و 52٫5درصد بر کاهش کابوس شبانه تاثیرگذار بود. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، درمان مبتنی‌بر ذهنی‌سازی بر بهبود بی‌ثباتی هیجانی و کاهش کابوس شبانه در زنان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی تاثیرگذار است؛ بنابراین می‌تواند برای درمان این زنان، تلویحات کاربردی به درمانگران ارائه دهد.

determining the effectiveness of mentalization-based treatment on nightmare and emotional instability in women with borderline personality disorder

abstractbackground & objective: borderline personality disorder is one of the most common personality disorders. one of the problems associated with this personality disorder is nightmares. also, the main feature of borderline personality disorder is emotional instability, including severe mood swings. problems such as the lower age of the disorder onset, the growing trend of suicidal ideation, and other issues that these people experience in their lives have made the treatment of this disorder a research priority. mentalization–based therapy is a special type of psychiatric psychotherapy developed by batman and funagi for treating patients with borderline personality disorder. the main hypothesis of mentalization–based therapy is that lack of mentalization capacity leads to the development of borderline personality disorder. therefore, this study aimed to determine the effectiveness of mentalization–based therapy on nightmares and emotional instability in women with borderline personality disorder. methods: the present study was quasi–experimental and employed a pretest–posttest design with a control group. the statistical population of this study comprised all women with borderline personality disorder referred to a neurology clinic in yazd city, iran, in 2021. using the available sampling method, 30 eligible volunteers were recruited and divided into the experimental (15 people) and the control groups (15 people). the inclusion criteria were as follows: having the diagnostic criteria of borderline personality disorder in the assessment by a psychiatrist and obtaining the required score (at least 12 points) to diagnose borderline personality disorder via schizotypal trait questionnaire–b form (stb) (jackson & claridge, 1991); completing the consent form to participate in the study; lacking drug poisoning and obstructive medical problems; holding minimum education of a diploma. the exclusion criteria included unwillingness to undergo treatment and absence of more than two sessions during treatment intervention. mentalization–based therapy was performed on the experimental group in twenty 75–minute sessions. no intervention was performed on the control group. pretest and posttest were performed using the disturbing dream and nightmare index (ddnsi) (krakow et al., 2002) and the difficulty in emotional regulation sale (ders) (gratz & roemer, 2004). to analyze the data, in the descriptive statistics section of the test, the mean and standard deviation and the inferential statistics section, the t test comparing the means of two independent groups, the chi–square test and univariate analysis of covariance (ancoa) at the significance level of α=0.05 were used. data analysis was done in spss version 23.results: by adjusting the effect of the pretest on the variables of emotional instability and nightmares, a significant statistical difference was observed in the posttest between the experimental and control groups (p<0.001). the effect size revealed that the treatment based on mentalization was 87.2% effective in reducing emotional instability and 52.5% in reducing nightmares.conclusion: based on the research findings, mentalization–based therapy reduces nightmares and emotional instability in women with borderline personality disorder. therefore, this treatment can be used as an effective intervention to improve nightmares and emotional instability in women with borderline personality disorder.