تعیین اثربخشی طرح‌واره‌درمانی بر کیفیت زندگی و اضطراب در ترک‌کنندگان مواد مخدر با متادون در شهر اهواز

زمینه و هدف: اعتیاد از معضلات بسیار مهم جامعهٔ بشری به‌شمار می‌رود که به‌صورت مشکلی فراگیر بروز کرده و جان میلیون‌ها انسان را به‌خطر انداخته است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی طرح‌واره‌درمانی بر کیفیت زندگی و اضطراب افراد ترک‌کنندگان مواد مخدر با متادون مراجعه‌کننده به مراکز درمانی ترک اعتیاد در شهر اهواز انجام شد.روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی معتادان در حال ترک با متادون تشکیل دادند که در سال 1399 به مراکز ترک اعتیاد وابسته به بهزیستی در شهر اهواز مراجعه کردند. ازطریق نمونه‌گیری دردسترس یک مرکز ترک اعتیاد انتخاب شد و چهل نفر داوطلب واجد شرایط به‌طور تصادفی وارد مطالعه شدند. سپس در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه بیست نفر) به‌شکل تصادفی قرار گرفتند. به‌منظور گردآوری داده‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون از فرم کوتاه پرسش‌نامهٔ کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (1996) و پرسش‌نامهٔ چهارسامانه‌ای اضطراب (کوکسال و پاور، 1990) استفاده شد. گروه آزمایش در دوازده جلسۀ هفتگی و هر جلسه به‌مدت 95 دقیقه طرح‌واره‌درمانی را دریافت کرد؛ اما گروه گواه طبق کار مرکز ترک اعتیاد، به درمان نگهدارنده با متادون و بدون دریافت هیچ‌گونه درمان روان‌شناختی ادامه داد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک‌متغیری ازطریق نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 در سطح معناداری 0٫05 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، بعد از حذف اثر پیش‌آزمون‌ها، تفاوت پس‌آزمون‌ها بین دو گروه آزمایش و گواه در متغیرهای کیفیت زندگی و اضطراب معنادار بود (0٫001≥p). طرح‌واره‌درمانی 90درصد در افزایش کیفیت زندگی و 92درصد در کاهش اضطراب نقش داشت. نتیجه‌گیری: مطابق نتایج مطالعهٔ حاضر، طرح‌واره‌درمانی بر کاهش اضطراب و افزایش کیفیت زندگی در ترک‌کنندگان مواد مخدر با متادون در شهر اهواز، موثر است.

determining the effectiveness of schema therapy on life quality and anxiety of rehabilitated addicts under methadone therapy in ahvaz city, iran

abstractbackground & objectives: addiction is one of the most important problems of human society. the problem has emerged as pervasive and endangered millions of people’s lives. every year, governments spend large national capital to combat this ominous phenomenon. anxiety, depression, and maladaptive schemas formed in childhood are cited as important and influential factors in the development and continuance of drug use. research has shown that people suffering from mental disorders such as anxiety and mood disorders are more likely to get addicted than the general population. also, drug addicts suffer more from mood disorders and anxiety than the general population. one of the effective psychological treatments to adjust cognitive, emotional, emotional, and behavioral experiences in drug abusers is schema therapy. this study aimed to investigate the effect of schema therapy on the life quality and anxiety of recovered addicts using methadone referring to addiction treatment centers in ahvaz city, iran. methods: the present study was conducted by quasi–experimental method with a pretest–posttest and follow–up design employing a control group. the statistical population included all drug users referred to welfare–related medical centers in ahvaz from march 2020 to march 2021. for the present study, one center was chosen with 40 individuals. they were randomly selected and assigned to the experimental and control (each group=20). the inclusion criteria included male individuals aged 20 to 50 years who had not participated in other psychological treatments without obvious physical and mental illness. the exclusion criteria were individuals who failed to cooperate in any research stages or did not attend the training sessions. the world health organization quality of life (whoqol–bref) questionnaire (1996) brief form and four systems anxiety questionnaire (fsaq) (koksal & power, 1990) were used to collect data. the experimental group received 12 sessions (each lasting 95 minutes) of schema therapy, and the control group continued drug therapy without psychological intervention according to the center’s routine. in the current research, data analysis was done using spss version 22 software in descriptive and inferential statistics. at the level of descriptive statistics, mean and standard deviation were used. then, multivariate and univariate analyses of covariance tests were used to analyze the data at a significance level of 0.05.results: the multivariate covariance analysis indicated that schema therapy significantly affected at least one of the variables of quality of life and anxiety in the experimental group (p<0.01). the eta coefficient was 0.91. the results of univariate covariance analysis indicated that, after removing the effect of the pretest, the differences between the experimental group and the control group were significant in the quality of life (p<0.001) and anxiety (p<0.001) variables in the posttest. schema therapy (independent variable) contributed 90% to increasing the quality of life and 92% to reducing anxiety.conclusion: schematic therapy increases the quality of life and reduces the anxiety of recovering addicts using methadone in ahvaz, and this treatment can be used in addiction treatment centers.