تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های هوش اخلاقی بر همدلی و بهزیستی اجتماعی دانش‌آموزان زورگو

زمینه و هدف: زورگویی به‌عنوان پدیده‌ای جهان‌شمول و حائز اهمیت به‌ویژه در سنین مدرسه، می‌تواند روند یادگیری فرد را مختل کند؛ بنابراین، شناسایی عوامل مختلف مرتبط با افزایش و کاهش زورگویی اهمیت فراوانی دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های هوش اخلاقی بر همدلی و بهزیستی اجتماعی دانش‌آموزان زورگو انجام گرفت.روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ‌ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان زورگوی در حال تحصیل در دورهٔ متوسطهٔ دوم از منطقهٔ هیجدهٔ شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل ‌‌دادند. از میان آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای، چهل دانش‌آموز وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. فقط شرکت‌کنندگان گروه آزمایش، یازده جلسه آموزش مهارت‌های هوش اخلاقی را دریافت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ٔ بهزیستی اجتماعی (کیز، 1998) و مقیاس همدلی اساسی (جولیف و فارینگتون، 2006) و پرسش‌نامه‌ٔ تجدیدنظرشدهٔ زورگو/قربانی اولویوس (اولویوس، 2003) استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 در نظر گرفته شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد، دانش‌آموزان زورگو در گروه آزمایش درمقایسه با دانش‌آموزان زورگو در گروه گواه، در پس‌آزمون بعد از حذف پیش‌آزمون، به‌طور معناداری همدلی و بهزیستی اجتماعی بیشتری داشتند (0٫001>p). باتوجه به مجذور اتا، افزایش میانگین هریک از متغیرهای همدلی و بهزیستی اجتماعی به‌ترتیب 85درصد و 76درصد متاثر از مداخله با آموزش هوش اخلاقی بود.نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، آموزش مهارت‌های هوش اخلاقی در افزایش همدلی و بهزیستی اجتماعی دانش‌آموزان زورگو اثربخش است.

determining the effectiveness of moral intelligence skills training on empathy and social wellbeing of bullying students

abstractbackground & objectives: bullying poses a pervasive problem, disrupting one’s learning process and leading to undesirable personality and social consequences. adverse consequences of bullying include loneliness, low self–esteem, psychological problems, high suicidal ideation and suicide attempt in adulthood, problems in romantic relationships in adulthood–marriage, substance abuse, anxiety, carrying weapons, adjustment problems, poor relationships with peers, challenging friendships, personality disorders, antisocial behaviors, and reduced empathy. bullying is one of the factors that, in the long run, can decrease empathy and social wellbeing in students. meanwhile, people with high moral intelligence show more warmth and intimacy. they are kind to their friends and are more sensitive to their needs. therefore, the present study was conducted to determine the effectiveness of teaching moral intelligence skills on empathy and social wellbeing of bullying students.methods: the method of the present study was quasi–experimental with a pretest–posttest design and a control group. the statistical population comprised all senior high school students in the 18th district of tehran city, iran, in the academic year 2021–2022. two schools were selected from the boys’ high schools in the region. finally, 40 students who received the highest score in olweus bully/victim questionnaire–revised (obvq–r) (olweus, 2003) were selected and randomly assigned to the experimental group (20 students) and the control group (20 students). the inclusion criteria included not using other psychological and psychotherapeutic services while participating in the research, lacking psychiatric disorders, not taking psychiatric drugs, and not undertaking the advice of another group during the research. the exclusion criteria included dissatisfaction to participate in the study, absence from more than two training sessions, and inability to perform training sessions. the study data were collected using basic empathy scale (jolliffe & farrington, 2006), social welfare questionnaire (keyes, 1998), and olweus bully/victim questionnaire–revised (obvq–r) (olweus, 2003). experimental group participants received 11 sessions of moral intelligence skills training (borba, 2001). however, no intervention was provided for the control group. the analysis of the data obtained from the research was done with the help of spss version 22 in two parts: descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (multivariate covariance analysis). the significance level of the tests was considered 0.05. results: the results showed that after removing the effect of the pretest, moral intelligence training was effective in increasing the empathy (p<0.001) and social wellbeing (p<0.001) of students. according to eta squared, the increase in the mean scores of empathy and social wellbeing was 85% and 76%, respectively, after the intervention with moral intelligence training.conclusion: according to the results, moral intelligence skills training effectively increases the empathy and social wellbeing of bullying students. therefore, it is recommended that school counselors use moral intelligence skills training to improve the empathy and social wellbeing of bullying students.