مقایسهٔ اثربخشی طرح‌واره‌درمانی و درمان شناختی‌رفتاری بر انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودآیند منفی در بیماران دارای اختلال افسردگی اساسی: یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده در شهر تهران

زمینه و هدف: بیماران افسرده انعطاف‌پذیری شناختی کم و افکار خودآیند منفی زیادی دارند. هدف پژوهش حاضر، مقایسهٔ اثربخشی طرح‌واره‌درمانی و درمان شناختی‌رفتاری بر انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودآیند منفی در بیماران دارای اختلال افسردگی اساسی بود.روش‌بررسی: پژوهش حاضر، یک مطالعۀ کارآزمایی بالینی تصادفی سه‌گروهی با طراحی پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران دارای تشخیص اختلال افسردگی اساسی در کلینیک‌های انتخاب ‌نو و آریاز تهران در نیمهٔ اول سال 1401 تشکیل دادند. چهل‌و‌پنج نفر از بیماران داوطلب واجد شرایط به‌شیوهٔ دردسترس به‌روش تخصیص تصادفی با استفاده از جدول اعداد تصادفی در دو گروه مداخله و یک گروه گواه (هرگروه پانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامهٔ انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندر وال، 2010) و پرسش‌نامهٔ افکار خودآیند (هالن و کندال، 1980) بود. درمان‌ها فقط برای گروه‌های مداخله اجرا شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های دقیق فیشر، آنالیز واریانس یک‌طرفه، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی توکی در سطح معناداری 0٫05 توسط نرم‌افزار spss نسخهٔ 24 تحلیل شدند. یافته‌ها: در مراحل پس‌آزمون و پیگیری، تفاوت معناداری بین گروه‌های مداخله و گروه گواه در متغیرهای انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودآیند منفی وجود داشت (0٫001>p). در مرحلهٔ پس‌آزمون، تفاوت معناداری بین اثربخشی دو روش درمانی در کاهش نمرات افکار خودآیند منفی (0٫001>p) و افزایش نمرات انعطاف‌پذیری شناختی (0٫013=p) مشاهده شد؛ به‌طوری‌که درمان شناختی‌رفتاری تاثیر بیشتری داشت. در مرحلهٔ پیگیری، درمان شناختی‌رفتاری درمقایسه با طرح‌واره‌درمانی در کاهش نمرات افکار خودآیند منفی موثرتر بود (0٫009=p)؛ اما در افزایش انعطاف‌پذیری شناختی تفاوت معناداری بین درمان‌ها مشاهده نشد (0٫101=p).نتیجه‌گیری: هر دو روش طرح‌واره‌درمانی و درمان شناختی‌رفتاری در افزایش انعطاف‌پذیری شناختی و کاهش افکار خودآیند منفی بیماران موثر است؛ اما درمان شناختی‌رفتاری موثرتر از طرح‌واره‌درمانی است؛ درنتیجه می‌توان از هر دو رویکرد برای افزایش انعطاف‌پذیری شناختی و کاهش افکار خودآیند منفی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی بهره برد.

comparing the effectiveness of schema therapy and cognitive-behavioral therapy on cognitive flexibility and negative automatic thoughts in patients with major depressive disorder: a randomized controlled clinical trial in tehran city, iran

abstractbackground & objectives: major depressive disorder is a common and severe mental illness. clinical research suggests that individuals with a major depressive disorder are cognitively inflexible, exhibiting ruminative, rigid, and automatic thoughts within a negative schema. because major depressive disorder leads to disability of people and a disease burden on society, it is necessary to investigate effective treatments. several psychological interventions have been implemented in people with major depressive disorder, such as cognitive behavioral and schema therapy. cognitive behavioral therapy is one of the most evidence–based psychological interventions for treating major depressive disorder. the foundation of cognitive behavioral therapy is to reform dysfunctional emotions, thoughts, and actions. in addition, schema therapy is another promising approach to treating depression. therefore, the present study aims to compare the effects of cognitive behavioral therapy and schema therapy on cognitive flexibility and negative automatic thoughts in patients with major depressive disorder.methods: the present study was a three–group randomized clinical trial study (with a pretest, posttest, and follow–up design with a control group). the statistical population included all patients diagnosed with major depressive disorder in the entekhabe no and aryaz clinics in tehran city, iran, during the spring and summer of 2022. a total of 45 eligible volunteer patients were included in the study by the convenience sampling method. they were randomly allocated to two intervention and one control groups (15 people in each group). patients in the first intervention group received 10 sessions (two sessions per week, each session lasting 90 minutes) of schema therapy. patients in the second intervention group had 12 sessions (two sessions per week, each lasting for 60 minutes) of cognitive behavioral therapy. however, the control group did not receive any intervention. the data collection tools included the cognitive flexibility inventory (cfi) (dennis and vander wal, 2010) and the automatic thoughts questionnaire (atq–30) (hollon and kendall, 1980). data were analyzed using descriptive statistics (frequency indices, mean, and standard deviation) and inferential statistics (the fisher exact test, 1–way analysis of variance, analysis of variance with repeated measurements, and tukey post hoc test) in spss 24 at a significance level of 0.05. results: the results showed that the variance analysis of cognitive flexibility and negative automatic thoughts were significant in terms of time effect (p<0.001), group effect (p<0.001), and interaction effect of time and group (p<0.001). in the posttest and follow–up stages, there was a significant difference between the intervention groups and the control group in the variables of cognitive flexibility (p<0.001) and negative automatic thoughts (p<0.001). in the posttest, a significant difference was observed between the effectiveness of cognitive behavioral therapy and schema therapy in reducing the scores of negative automatic thoughts (p<0.001) and increasing the scores of cognitive flexibility (p=0.013); as a result, cognitive behavioral therapy was more effective. in the follow–up, cognitive behavioral therapy, compared to schema therapy, was more effective in reducing the scores of negative automatic thoughts (p=0.009). however, no significant difference was seen between the intervention groups in increasing cognitive flexibility (p=0.101). conclusion: according to the findings, schema therapy and cognitive behavioral therapy are effective in increasing cognitive flexibility and reducing negative automatic thoughts of patients, but cognitive behavioral therapy is more effective than schema therapy. as a result, both approaches can be used to increase cognitive flexibility and reduce the negative automatic thoughts of patients with major depressive disorder.