اثربخشی آموزش مدیریت شرم بر اضطراب و مهارت‌های اجتماعی نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی

زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی یکی از اختلالات روانی است که بسیاری از افراد در جوامع مختلف با آن رو‌به‌رو می‌شوند؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش مدیریت شرم بر اضطراب و مهارت‌های اجتماعی نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی انجام شد.روش‌بررسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی شهر تهران در سال 1401 تشکیل دادند. سی نوجوان دختر 12تا18 سال مراجعه‌کننده به مرکز عصر زندگی با روش نمونه‌گیری دردسترس به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به‌شیوهٔ تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه پانزده نفر) قرار گرفتند. سپس هر دو گروه پرسش‌نامهٔ اضطراب اجتماعی (لایبویتز و همکاران، 1999) و پرسش‌نامهٔ مهارت‌های اجتماعی (ماتسون و همکاران، 1983) را تکمیل کردند. پس از آن آموزش مدیریت شرم روی گروه آزمایش اجرا شد. در ادامه هر دو گروه مجدد پرسش‌نامه‌های مذکور را تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخهٔ 24 و روش تحلیل کوواریانس صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 در نظر گرفته شد.یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس برای هریک از متغیرهای اضطراب و مهارت‌های اجتماعی نشان داد، در مولفه‌های اضطراب عملکرد (0٫001>p)، اضطراب موقعیت‌های اجتماعی (0٫001>p)، اضطراب اجتماعی کل (0٫001>p)، مهارت اجتماعی مناسب (0٫006=p)، رفتارهای غیراجتماعی (0٫004=p)، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی (0٫003=p)، برتری‌طلبی، اطمینان زیاد داشتن به خود (0٫002=p)، رابطه با همسالان (0٫002=p) و مهارت‌های اجتماعی (کل) (0٫001>p) بین دو گروه آزمایش و گواه در پس‌آزمون، بعد از حذف اثر پیش‌آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (0٫001>p).نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان گفت که این نوع مداخله، ابزارها و شیوه‌هایی را برای مقابله با اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی و نیز فرصت‌هایی را برای تمرین مهارت‌های اجتماعی در محیطی حمایتی در اختیار افراد قرار می‌دهد.

effectiveness of shame management training on social anxiety and social skills of adolescents with social anxiety disorder

abstractbackground & objectives: social anxiety is one of the mental disorders that many people face in different societies. this study aimed to determine the effectiveness of shame management training on social anxiety and social skills of adolescents with social anxiety disorder. methods: the current research was quasi–experimental and employed a pretest–posttest design with a control group. the statistical population of this research included all adolescents with social anxiety disorder living in tehran city, iran, in 2022. of them, 30 adolescent girls aged 12 to 18 referred to the asre zendegi (living era) center were selected as a sample using available sampling. they were randomly assigned to the experimental (15 people) and control (15 people) groups. the implementation method was such that after selecting the people of the sample group and before starting the treatment program, the social anxiety questionnaire (leibowitz et al., 1987) and social skills questionnaire (matson et al., 1983) were distributed between both groups. after that, shame management training was implemented in the experimental group (in eight 90–minute sessions, once a week), and the control group was not subjected to any treatment program. in the end, the posttest was done again for both groups. also, after the end of the research, the treatment program was implemented in the control group to maintain the ethical standards in the study. the inclusion criteria include female adolescents being 12 to 18 years old, suffering from social anxiety disorder, and not participating in other therapeutic interventions at the same time. the exclusion criteria include an absence of more than three sessions from the intervention and a lack of compliance with group therapy rules. data analysis was carried out in two parts: descriptive and inferential statistics. at the level of descriptive statistics, frequency, percentage, mean, and standard deviation were calculated. at the level of inferential statistics, multivariate covariance analysis was employed. data analysis was done in spss software version 24, and the significance level of the tests was considered to be 0.05.results: the research findings showed that the effect of shame management training on social anxiety and social skills of adolescents with social anxiety disorder was significant (p<0.001). the analysis of covariance for the variables of anxiety and social skills revealed that after removing the effect of the pretest, there were significant differences (p<0.001) between two study groups in performance anxiety (p<0.001), social situations anxiety (p<0.001), general social anxiety (p<0.001), suitable social skills (p=0.006), dissocial behaviors (p=0.004), aggression and impulsive behaviors (p=0.003), domination / overconfidence (p=0.002), relation to peers (p=0.002), and social skills (total) (p<0.001).conclusion: one of the reasons that shame management training can improve the social skills of teenagers with social anxiety disorder is to increase their self–confidence and reduce shame and discomfort in facing others. due to embarrassment and discomfort, these people may not want to behave socially or be unable to deal with others. with shame management training, teenagers receive various trainings that help them reduce their shame and discomfort in facing others. in addition, by practicing different social skills, teenagers will be able to experience a significant improvement in these skills, which will increase self–confidence and reduce social anxiety. therefore, it can be said that this type of intervention can provide tools and techniques to deal with people with anxiety–provoking social situations as well as opportunities to practice social skills in a supportive environment.