بررسی رابطهٔ غیرمستقیم تفکر انتقادی با توانایی‌های شناختی با میانجیگری فراشناخت در دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی شهر سمنان

زمینه و هدف: فراشناخت به‌معنای توانایی بازنمایی و نظارت و کنترل فرایندهای شناختی درحال انجام است که به افراد در انجام بسیاری از اقدامات کمک می‌کند. از دیگر عوامل مرتبط و موثر با تفکر انتقادی، توانایی شناختی است. این پژوهش با هدف بررسی رابطهٔ غیرمستقیم تفکر انتقادی با توانایی‌های شناختی با میانجیگری فراشناخت در دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی شهر سمنان انجام شد.روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، تحلیلی‌همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی شهر سمنان در سال 1400-1399 تشکیل دادند. نمونه‌گیری به‌صورت دردسترس انجام گرفت. به‌منظور تعیین حجم نمونه با استفاده از قاعدهٔ نمونه‌گیری مدل‌سازی معادلات ساختاری، 380 دانشجو انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده‌ها پرسش‌نامهٔ تفکر انتقادی (ریکتس، 2003) و فرم کوتاه پرسش‌‌نامهٔ فراشناخت (ولز و کاترایت-هاتن، 2004) و پرسش‌نامۀ توانایی‌های شناختی (نجاتی، 1392) بود. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش مدل‌‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای spss نسخهٔ 25 و amos نسخهٔ 25 و سطح معناداری 0٫05 تحلیل شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد، مدل مفروض با داده‌های گردآوری‌شده برازش داشت (rmsea= 0/072 , cfi=0/912 ,agfi=0/882 ,gfi=0/919 , χ^2^2/98). همچنین نتایج مشخص کرد، ضریب مسیر کل بین تفکر انتقادی و توانایی‌های شناختی (β=0/372, p=0/001) و ضریب مسیر فراشناخت با توانایی‌های شناختی (0٫022=p، 0٫140=β) و ضریب مسیر غیرمستقیم بین تفکر انتقادی و توانایی‌های شناختی (β=0/049, p=0/021)مثبت و معنادار بود. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، فراشناخت در رابطهٔ بین تفکر انتقادی و توانایی‌های شناختی نقش میانجی دارد. یافته‌های پژوهش گام مهمی درجهت شناخت عوامل موثر در تفکر انتقادی است.

investigating the indirect relationship between critical thinking and cognitive abilities with the mediation of metacognition in students of semnan university of medical sciences

abstractbackground & objectives: critical thinking comprises the skills of reasoning, purposeful judgment, and self–regulation, developing from interpretation, analysis, evaluation, and inference. the outcomes of such skills would be proper problem–solving and appropriate decision–making. achieving high levels of critical thinking and significant self–knowledge depends on having high levels of cognitive ability and problem–solving skills, which are the main aspects of metacognition strategies. another factor related to critical thinking is cognitive ability. to create dynamic and effective educational settings, it becomes crucial to focus on improving learners’ critical thinking ability. related and effective structures to develop main educational components must be considered regarding the significance of critical thinking development for educating thoughtful and critical learners. this research aimed to investigate the indirect relationship between critical thinking based on cognitive abilities and the mediation of metacognition in university students.method: the method of this research was correlational analysis using structural equation modeling. the study’s statistical population includes all students of semnan university of medical sciences, semnan city, iran, in the 2020–2021 academic year. sampling was conducted according to available sampling. a total of 380 students were selected by applying ten structural equation modeling sampling rules to determine the sample size. the inclusion criteria included studying at semnan university of medical sciences and providing informed consent to participate in the research process. the exclusion criteria included providing wrong information and incomplete questionnaires. data collection tools included the critical thinking questionnaire (ricketts, 2003), the short form of the metacognition questionnaire (wells & cartwright–hotton, 2004), and the cognitive abilities questionnaire (nejati, 2013). the data obtained were analyzed using a correlation coefficient and structural equation modeling method in spss–25 and amos–25 software. the significance level for all tests was set at 0.05. results: the results showed that the assumed model fit the collected data (χ2/df=2.98, gfi=0.919, agfi=0.882, cfi=0.912, rmsea=0.072). the results also showed positive and significant relationships between the total path coefficient of critical thinking and cognitive abilities (p=0.001, β=0.372) and metacognition with cognitive abilities (p=0.022, β=0.140), as well as the indirect path coefficient of critical thinking and cognitive abilities (p=0.021, β=0.049).conclusion: based on the findings of this research, metacognition plays a mediating role in the relationship between critical thinking and cognitive abilities. the research findings are essential to know and use the effective factors in critical thinking.