بررسی اثربخشی مداخلهٔ روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و حس خوب در بیماران روانی مزمن

زمینه وهدف: روان‌شناسی مثبت‌نگر در پاسخ به نقص‌ها و توجه به نقاط قوت افراد می‌تواند به بیماران روانی در داشتن زندگی بهتر کمک کند؛ ازاین‌رو هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخلهٔ روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و حس خوب در بیماران روانی مزمن بود.روش‌بررسی: روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی، از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک‌ماهه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران روانی مزمن زن مرکز شبانه‌روزی مهرآنا شهر زاهدان در سال 1400-1399 تشکیل دادند. از میان آن‌ها سی نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. سپس به‌طور تصادفی در دو گروه پانزده‌نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزارهای استفاده‌شده شامل پرسش‌نامهٔ شادکامی آکسفورد (هیل و آرگایل، 2002) و پرسش‌نامهٔ حس خوب (تقی‌زاده و امیر ارده‌جانی، 1396) بود. مداخلهٔ روان‌شناسی مثبت‌نگر در هشت جلسهٔ یک‌ونیم‌ساعته به‌مدت سه هفته صرفاً برای گروه آزمایش برگزار شد. تحلیل داده‌ها به‌کمک نرم‌افزار spssنسخهٔ 21 و با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌ مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر درون‌گروهی (زمان) در سه مرحلهٔ ارزیابی برای متغیرهای شادکامی (0٫022=p) و حس خوب (0٫010=p) معنادار بود. اثر تعامل زمان و گروه برای متغیرهای مذکور معنادار بود (0٫001>p). اثر گروه نیز برای متغیرهای شادکامی (0٫042=p) و حس خوب (0٫001>p) معنادار بود. همچنین در متغیرهای شادکامی و حس خوب، بین میانگین‌های نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون (0٫001>p) و پیش‌آزمون و پیگیری (0٫001>p) تفاوت معنادار وجود داشت. بین میانگین نمرات متغیرهای مذکور در پس‌آزمون و پیگیری نیز تفاوت معنادار مشاهده شد (0٫001>p) که حاکی از پایداری اثربخشی مداخله در مرحلۀ پیگیری بود.نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که مداخلهٔ روان‌شناسی مثبت‌نگر می‌تواند بر افزایش شادکامی و حس خوب در بیماران روانی مزمن موثر باشد؛ بنابراین می‌توان از مداخلهٔ مثبت‌نگر به‌عنوان بخشی از برنامه‌های توانمندسازی بیماران روانی مزمن استفاده کرد. 

evaluating the effectiveness of positive psychology intervention on happiness and good feeling in patients with chronic mental illnesses

background & objectives: chronic mental illness is characterized by recurrent symptoms and episodes that severely affects a person’s functioning and causes cultural, emotional, economic, social, and family damages. happiness includes positive feelings and general satisfaction with one’s life and others in family, profession, and society. good feeling refers to accepting the person’s values, knowing, and expressing emotions such as anger, apprehension, fear, and pleasure. however, mentally ill people have difficulty experiencing happiness and good feeling. positive psychology is a new development in contemporary psychology introduced by seligman with a positive view of human nature and its virtues and abilities. this approach was developed to help people improve their quality of life by increasing their mental happiness. we aimed to evaluate the effectiveness of positive psychology intervention on the happiness and good feeling of patients with chronic mental illnesses. methods: this quasi–experimental study used a pretest–posttest and one–month follow–up design with a control group. positive psychology intervention was considered the independent variable, and happiness and good feeling were dependent variables. the statistical population includes all chronic psychiatric female patients of mehrana boarding center in zahedan city, iran, in 2020 and 2021. of whom, 30 women (15 in the experimental group and 15 in the control group) were selected by the available sampling method as the study sample. the inclusion criteria were aged between 18 and 60 years with a minimum of literacy, focus, and motivation. the study instruments included the oxford happiness questionnaire (hill & argyle, 2002) and the good feeling questionnaire (taghizadeh & amir ardejaei, 2017). the positive psychological intervention was held for the experimental group in 8 sessions (1.5–h session) for 3 weeks. the control group received no intervention. descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (repeated measures analysis of variance and bonferroni post hoc test) were used to analyze the obtained data in spss software version 21. the significance level of all tests was considered 0.05.results: the results showed that the effect of time (within the group) was significant for the variables of happiness (p=0.022) and good feeling (p=0.010) in the three evaluation stages. the effect of time and group interaction was significant for the variables of happiness (p<0.001) and good feeling (p<0.001). the effect of the group was significant for the variables of happiness (p=0.042) and good feeling (p<0.001). there was also a significant difference between the means of pretest and posttest scores (p<0.001) and pretest and follow–up scores (p<0.001) for happiness and good feeling variables. also, there was a significant difference between the mean scores of the happiness and good feeling variables in the posttest and follow–up (p<0.001), indicating the stability of the intervention effect in the follow–up stage.conclusion: according to the present study results, the positive psychological intervention increases happiness and good feeling in female patients with chronic mental illnesses. therefore, positive intervention can be used as part of empowerment programs for patients with chronic mental illnesses.