بررسی اثربخشی برنامهٔ جامع تقویت کنش‌های حسی و حرکتی خانواده‌محور بر مهارت‌های حرکتی در کودکان با نشانگان داون

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به نشانگان داون در پردازش و یکپارچگی حسی‌حرکتی و مهارت‌های حرکتی نقص‌هایی را نشان می‌دهند؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامهٔ جامع تقویت کنش‌های حسی و حرکتی خانواده‌محور بر مهارت‌های حرکتی در کودکان با نشانگان داون انجام شد. روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و دورهٔ پیگیری یک‌ماهه بود. جامعهٔ ‌آماری را تمامی کودکان با نشانگان داون همراه با والدین آن‌ها تشکیل دادند که در سال 98-1397 به کلینیک‌های توان‌بخشی سعادت و آوا در شهرستان کاشمر مراجعه کردند. بیست والد که فرزندان آن‌ها در مقیاس‌های رشد حرکتی پی‌بادی (فولیو و فیوول، 1983) نمرات کمتری داشتند (بازۀ نمرۀ صفر تا 2)، براساس نمونه‌گیری دردسترس، به‌عنوان نمونه به‌طور داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس با انتساب تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش (والدین دارای فرزند مبتلا به سندرم داون) درمان تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی خانواده‌محور را در هشت جلسه دریافت کرد و مهارت‌های حرکتی فرزندان شرکت‌کنندگان در سه مرحله با استفاده از مقیاس‌های‌ رشد حرکتی پی‌بادی (فولیو و فیوول، 1983) سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار ssps نسخهٔ 22 و روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌ مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 0٫05 صورت گرفت. یافته‌ها: اثر زمان، اثر گروه و تعامل بین زمان و گروه بر مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف معنادار بود (0٫001>p). در گروه آزمایش، میانگین نمرات متغیرهای مهارت‌های حرکتی درشت و مهارت‌های حرکتی ظریف در مراحل پس‌آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش‌آزمون تفاوت معناداری داشت (0٫001>p) و اثر مداخله تا مرحلهٔ پیگیری برای متغیرهای مهارت‌های حرکتی درشت (0٫812=p) و ظریف (0٫795=p) تداوم داشت. نتیجه‌گیری: برنامهٔ جامع تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی به‌طور معناداری میزان مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف کودکان با نشانگان داون را افزایش می‌‌دهد؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد، اعمال روش‌های درمانی مانند تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی خانواده‌محور موجب تاثیرات مثبتی در بهبود مهارت‌های حرکتی شود.

studying the effectiveness of a family-centered comprehensive program of enhancing sensory-motor integrity on motor skills of children with down syndrome

background & objectives: children are a large part of the world’s population. every country pays special attention to the health of children and adolescents, and the emphasis on their mental health can help them play their social roles better. children with down syndrome have low cognitive ability, motor processing, sensory integrity, and limited motor skills that impair their everyday functions. sensory and motor control problems can be normalized and improved. given the high prevalence of down syndrome and their well response to rehabilitation (due to their ability to grow appropriately), caring for these children and proper planning to improve their physical, mental, and social health is very important. despite processing problems in motor–sensory functions of these children, its effect on motor development is appearent. this study aimed to evaluate the effectiveness of a family–centered comprehensive program to enhance sensory and motor functions and motor skills in children with down syndrome.methods: the method of this study was quasi–experimental with a pretest–posttest design, a control group and a one–month follow–up. the study’s statistical population comprised all children with down syndrome and their registered parents referred to saadat and ava rehabilitation clinics in kashmar city, iran, in 2019–2018. according to the officials of these centers, they were 60 parents in total. the sample was selected in a multi–stage manner in which all children with down syndrome were first assessed using peabody developmental motor scales (pdms) (parent form) (folio & fewell, 1983). then, from those whose children received low scores (score ranging from 0 to 2), 20 parents were selected based on the research limit and the number of people referred to the centers. based on the available sampling method, they voluntarily entered the study and were randomly assigned to experimental and control groups (experimental and control groups of 10 parents each). the inclusion criteria included having 4 to 7 years old children with down syndrome, not receiving any educational and psychological services by the parents and their children during the intervention period, parents having sufficient literacy to use educational services, and expressing written consent to participate in the research. the exclusion criteria were parents not regularly participating in the intervention program or using other centers for their children’s rehabilitation services. the experimental group underwent intervention, but the control group did not receive any intervention. the experimental group (parents with a child with down syndrome) underwent family–centered sensory–motor function training sessions to strengthen the children’s motor skills. their children were examined in three stages of pretest, posttest, and follow–up using peabody developmental motor scales (pdms) (folio & fewell, 1983). the collected data were analyzed using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (repeated measures analysis of variance and bonferroni post hoc test) in spss software version 22. the significance level of statistical tests was 0.05.results: the results showed that the effect of time (p<0.001), group (p<0.001), and time * group (p<0.001) on gross and fine motor skills were significant. also, in the experimental group, the mean scores of gross motor skills (p<0.001) and fine motor skills (p<0.001) in the posttest and follow–up stages were significantly different from the pretest. besides, the effect of intervention persisted up to the follow–up stage for variables of gross motor skills (p=0.812) and fine motor skills (p=0.795).