مدل‌سازی معادلات ساختاری میزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهای غیرمنطقی، تنظیم هیجانی و همجوشی شناختی

زمینه و هدف: نقش متغیرهای شناختی و هیجانی و پیچیدگی اعمال اثر این متغیرها در بافت مصرف مواد و به‌ویژه ولع مصرف اهمیت دارد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازی معادلات ساختاری میزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهای غیرمنطقی، تنظیم هیجانی و همجوشی شناختی بود.روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و براساس معادلات ساختاری بود. جامعهٔ مطالعه‌شده را افراد مبتلا به اعتیاد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مراکز درمان سرپایی زیر نظر بهزیستی منطقهٔ چهارده شهر تهران تشکیل دادند که در بازهٔ زمانی اجرای پژوهش به این مراکز مراجعه کردند. برای نمونه‌گیری در ابتدا هفت مرکز به‌شکل تصادفی در نظر گرفته شد. سپس از هر مرکز 25 نفر از افراد دارای ملاک‌های ورود به پژوهش، به‌شکل هدفمند انتخاب شدند. متناسب با تعداد پارامترها، حجم نمونه نُه‌برابر تعداد پارامتر (31 پارامتر) یعنی معادل 279 نفر برآورد شد؛ اما 21 پرسش‌نامه به‌علت ناکامل‌بودن کنار گذاشته شد و درمجموع 258 نفر مطالعه شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامۀ وسوسۀ موادمخدر (صالحی فدردی و برعرفان، 1388)، پرسش‌نامهٔ تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001)، پرسش‌نامهٔ باورهای غیرمنطقی (جونز، 1968) و پرسش‌نامهٔ همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران، 2014) بود. داده‌ها با نرم‌افزارهای spss نسخهٔ 24 و amos نسخهٔ 24 در سطح معناداری 0٫05 با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها، برازش مدل مفهومی را با داده‌های گردآوری‌شده نشان داد (1٫93=x2/df و 0٫932=cfi و 0٫902=gfi و 0٫869=agfi و 0٫060=rmsea). اثر غیرمستقیم راهبردهای غیرانطباقی (0٫001=p، 0٫136=β) و راهبردهای انطباقی بر ولع مصرف (0٫014=p، 0٫070-=β) معنادار بود. اثر غیرمستقیم باورهای غیرمنطقی بر ولع مصرف معنادار به‌دست آمد (0٫001=p، 0٫120=β). نتیجه‌گیری:‌ براساس یافته‌های پژوهش حاضر نتیجه گرفته می‌شود، باورهای غیرمنطقی و راهبردهای تنظیم هیجان ازطریق همجوشی شناختی، ولع افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.

structural equation modeling of drug craving in addicted people under methadone maintenance treatment based on irrational beliefs, emotion regulation skills, and cognitive fusion

background & objectives: substance use disorders are defined by repeated and uncontrollable use of psychotropic substances and lead to disability and psychological disturbance of users. there are several treatments for this disorder, including methadone maintenance therapy. the literature reveals that irrational beliefs are one of the effective variables in studies related to rehabilitation and treatment of addiction. another effective variable in this regard is emotion regulation skills. one of the main correlates of the ability to regulate emotions and manage irrational beliefs is the concept of cognitive fusion. the extent to which emotion regulation skills and irrational beliefs predict craving problems and the mediating role of cognitive fusion is unclear. the current study aimed to introduce a structural equation model of drug craving in addicted people under methadone maintenance treatment based on irrational beliefs and emotion regulation skills through the mediating role of cognitive fusion.methods: the current research was a correlation study based on structural equation modeling that analyzed the relationship between research variables in path analysis. the statistical population of this study comprised addicts under maintenance treatment with methadone who were referred to outpatient treatment centers under the supervision of the state welfare organization in district 14 of tehran city, iran, during the time interval of research. for sampling, seven centers were initially randomized. then, from each center, 25 people with research criteria were selected purposefully. depending on the number of parameters, the sample size was 9 times the number of parameters (31 parameters), equivalent to 279 persons. but 21 questionnaires were excluded because they were incomplete, so 258 were studied. the research instruments included drug temptation questionnaire (salehi fadardi & barerfan, 2009), the cognitive emotion regulation questionnaire (garnefski et al., 2001), irrational beliefs questionnaire (jones, 1968), and cognitive fusion questionnaire (gillanders et al., 2014). data were analyzed by spss software version 24 and amos 24 at a significant level of 0.05 by structural equation modeling.results: the results showed that the conceptual model fits the collected data (χ2/df=1.39, cfi=0.932, gfi=0.902, agfi=0.869, and rmsea=0.060). the total effect (sum of direct and indirect effect coefficients) of irrational beliefs on cognitive fusion (p=0.001, β=0.290), non–adaptive strategies on cognitive fusion (p=0.001, β=0.330), and adaptive strategies on cognitive fusion (p=0.016, β=–0.171) were significant. also, the total effect of non–adaptive strategies on drug craving (p=0.001, β=0.354), irrational beliefs on drug craving (p=0.001, β=0.461), and cognitive fusion on drug craving (p=0.001, β=0.413) was significant. the indirect effect of non–adaptive strategies on drug craving (p=0.001, β=0.136) and the indirect effect of adaptive strategies on drug craving (p=0.014, β=–0.070) were significant. also, the indirect effect of irrational beliefs on drug craving was significant (p=0.001, β=0.120).conclusion: based on the current research findings, irrational beliefs and emotion regulation strategies through cognitive fusion affect the drug craving of people undergoing maintenance treatment with methadone.