تعیین اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران بر مشکلات رفتاری درون‌نمود و برون‌نمود کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم

زمینه و هدف: باتوجه به اینکه اختلال طیف اوتیسم موجب بروز مشکلات رفتاری می‌شود، ضروری به‌نظر می‌رسد که آموزش‌ها و برنامه‌های مداخلاتی مرتبط با آن به‌منظور بهبود مشکلات این افراد اجرا شود؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به مادران بر مشکلات رفتاری درون‌نمود و برون‌نمود کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم انجام شد.روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال اوتیسم با سطح عملکرد بالا، مراجعه‌کننده به مرکز جامع توان‌بخشی سلامت آوند شهر تهران در بهار و تابستان سال 1398 تشکیل دادند. سی نفر داوطلب واجد شرایط با روش نمونه‌گیری دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌صورت تصادفی پانزده نفر در گروه آزمایش و پانزده نفر در گروه گواه قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش، چک‌لیست مشکلات رفتاری کودک (آخنباخ، 1991) و پرسش‌نامهٔ سنجش دامنهٔ اوتیسم (ایهلرز و همکاران، 1993) بود. مداخلهٔ آموزش مدیریت رفتار به‌مدت دو ماه در هشت جلسه، به‌صورت یک جلسه در هفته و هر جلسه دو ساعت روی شرکت‌کنندگان گروه آزمایش انجام شد و گروه گواه هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و آزمون تی مقایسهٔ میانگین‌های دو گروه مستقل، در سطح معناداری 0٫05 به‌کمک نرم‌افزار spss نسخهٔ 24 صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، در میانگین نمرات پس‌آزمون رفتارهای درون‌نمود شامل اضطراب/افسردگی (0٫001>p)، گوشه‌گیری/افسردگی (0٫001>p)، شکایات جسمانی (0٫001>p) و رفتارهای برون‌نمود شامل رفتارهای قانون‌شکن (0٫001>p)، رفتارهای پرخاشگرانه (0٫001>p) و سایر مشکلات رفتاری شامل مشکلات اجتماعی (0٫001>p)، مشکلات تفکر (0٫001>p) و مشکلات توجه (0٫001>p)، تفاوت معناداری بین گروه‌ آزمایش و گروه گواه وجود داشت.نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، آموزش مدیریت رفتار به مادران دارای کودک مبتلا به اختلال اوتیسم با سطح عملکرد بالا قابلیت کاربرد دارد و بر بهبود مشکلات رفتارهای درون‌نمود و برون‌نمود این کودکان موثر است.

determining the effectiveness of behavior management training for mothers on internalizing and externalizing behavioral problems of children with autism spectrum disorder

background & objectives: autism spectrum disorder is one of the disorders related to people’s brain development. at first, attention is paid to its effects on how a person communicates with society and the emergence of his/her unique and repetitive behaviors. people with autism spectrum disorder are more likely to have social problems. children with autism spectrum disorder experience many crises that cause internalizing or externalizing behaviors. the behavior of these children is often repetitive, harmful, aggressive, and unnatural. having a child with autism spectrum disorder is considered a challenging experience for parents and affects the foundation of the family in an all-around way. since autism spectrum disorder causes behavioral problems, it seems necessary to implement training and intervention programs to improve people’s problems. therefore, the present study aims to determine the effectiveness of behavior management training for mothers on internalizing and externalizing behavioral problems of children with an autism spectrum disorder.methods: the research method was quasi-experimental with a pretest–posttest design with a control group. the study’s statistical population comprised all mothers with a child with high–functioning autism who were referred to the comprehensive health rehabilitation center in tehran city, iran in the spring and summer of 2019. thirty qualified volunteers were included in the study using the available sampling method. then, 15 people were randomly assigned to the experimental group and 15 to the control group. the inclusion criteria were as follows: having a child with high-functioning autism diagnosed by a resident psychiatrist at avand health rehabilitation center, having minimum reading and writing literacy to complete the questionnaires, not participating in other treatment programs at the same time, and not receiving individual counselling or drug therapy. the exclusion criteria were as follows: absence of more than two sessions from the intervention and dissatisfaction with meeting participation. the research tools included child behavior checklist (cbcl) (achenbach, 1991) and autism spectrum screening questionnaire (ehler et al. 1993). the behavior management training intervention was conducted for two months in 8 weekly sessions, each lasting 2 hours for the experimental group. to describe and analyze the data, descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (univariate covariance analysis and t test to compare the averages of two independent groups) were used in spss version 24 at a significance level of 0.05.results: the results showed that after removing the effect of the pretest, there were significant differences between the experimental and control groups regarding the average scores of internalizing behaviors, including anxiety/depression (p<0.001), withdrawal/depression (p<0.001), physical complaints (p<0.001); externalizing behaviors, including law-breaking behaviors (p<0.001), aggressive behaviors (p<0.001); and other behavioral problems, including social problems (p<0.001), thinking problems (p<0.001), and attention problems (p<0.001) in the posttest. conclusion: based on the findings of this study, behavior management training for mothers with children with high-functioning autism can be used to improve the internalizing and externalizing problem behaviors in these children.