اثربخشی آموزش پیش‌روندهٔ شناختی رایانه‌محور بر عملکرد حافظهٔ فعال دیداری/شنیداری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی 8تا12ساله

زمینه و هدف: نقص توجه-بیش‌فعالی (adhd)، اختلالی عصبی-‌رشدی است و با سه ویژگی اصلی یعنی نقص توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری توصیف می‌شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش پیش‌روندۀ شناختی رایانه‌محور بر عملکرد حافظهٔ فعال دیداری/شنیداری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی 8تا12ساله بود.روش‌بررسی: روش مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دارای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی 8تا12سالهٔ شهر تبریز در سه‌ماههٔ آخر سال 1397 بودند. برای انتخاب نمونه، ابتدا از نواحی آموزش‌وپرورش شهر تبریز، به‌صورت تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای یک ‌ناحیه در نظر گرفته شد. سپس از بین مدارس ابتدایی این ناحیه سه مدرسه به‌صورت تصادفی انتخاب شده و با استفاده از پرسشنامۀ علائم مرضی کودک-ویرایش چهارم (گادو و اسپرافکین، 1994) کودکان از نظر علائم adhd غربال شدند. در ادامه دانش‌آموزان مذکور طبق تشخیص پزشک فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان تشخیص قطعی یافتند. برای آموزش به گروه آزمایش، از نگاشت رایانه‌ای آزمون سنجش حافظهٔ فعال وکسلر-ویرایش سوم (1997) استفاده شد. پس از اجرای پیش‌آزمون، آموزش حافظهٔ فعال به‌مدت ده جلسهٔ 45دقیقه‌ای، هفته‌ای دو جلسه به‌صورت انفرادی بر گروه آزمایش اعمال شد. بعد از پایان مداخله، به‌منظور رعایت اخلاق برای گروه گواه دو جلسه آموزش برگزار شد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره با نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 در سطح معنا‌داری 0٫05 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که مداخلهٔ پیش‌روندۀ شناختی رایانه‌محور بر حافظهٔ فعال دیداری (0٫001>p) و حافظۀ فعال شنیداری (0٫001>p) دانش‌آموزان با اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی در گروه آزمایش، اثر مثبت و معناداری داشت. نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، آموزش پیش‌روندۀ شناختی رایانه‌محور سبب بهبود حافظۀ فعال دیداری و حافظۀ فعال شنیداری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی 8تا12ساله می‌شود.

the effectiveness of computer-based training of progressive cognition on audio-visual working memory in children aged 8-12 years with attention-deficit/ hyperactivity disorder

background & objectives: attention–deficit/hyperactivity disorder (adhd) is a neurodevelopmental disorder characterized by three main characteristics: attention deficit, hyperactivity disorder, and impulsivity. it is one of the most common neurobehavioral disorders in childhood, affecting a large part of the population. people with adhd have problems with executive functions. active memory is one of the most important executable functions. nowadays active memory is considered one of the important subjects in neuroscience and has attracted the attention of many researchers. therefore, recent research has focused more on working memory as one of the memory constructs. the aim of this study was the investigation of the effectiveness of computer–based training of progressive cognition on audio–visual working memory in children 8–12 years old with adhd. methods: the present study is a pilot study with a pretest–posttest design with a control group. the statistical population was all boys and girls 8 to 12 years old with attention deficit hyperactivity disorder living in tabriz city, iran, in 2019. to select the sample, one district multi–stage cluster random sampling was selected from the educational districts of tabriz city, and then three schools were randomly selected from the primary schools of this area using the child symptom inventory (csi–4) (gadow & sprafkin, 1994) run by one of the researchers, children were screened for adhd symptoms. these students were subsequently diagnosed according to the diagnosis of a child and adolescent psychiatrist. thirty children with adhd were screened and diagnosed according to the psychiatrist’s choice (targeted or criterion–based) and were randomly assigned to the experimental and control groups. in addition, simple random sampling was used to select the research samples in both groups (experimental and control). the inclusion criteria for the experimental group included having adhd, willingness to participate in the study, having moderate and higher intelligence, and lacking other disorders. the exclusion criteria included losing more than one intervention session, co–participation in other intervention programs, and no satisfaction with continuing study co–operation. the experimental group was trained in the computer–based wechsler working memory test– iii (1997) using working memory improvement software and my mind software for ten 45–minute sessions, two sessions a week, individually. at the end of the intervention, two training sessions were held for the control group to observe ethics. data analysis was done using descriptive statistics indicators (graph, mean and standard deviation) and inferential statistics (multivariate covariance analysis test) in spss version 22 software.results: the results showed that the computer–based training of progressive cognition on audio working memory (p<0.001) and visual working memory (p<0.001) in children with adhd had a positive and significant effect on working memory. based on the eta square, changes in each of the variables of auditory memory (0.856) and visual memory (0.660) are explained according to the intervention of computer–based progressive cognitive training. conclusion: based on the findings of this study, advanced computer–based cognitive training is an effective way to improve the performance of visual/ auditory active memory in children with attention deficit hyperactivity disorder.