بررسی اثربخشی آموزش گروهی مفاهیم تئوری انتخاب بر افزایش خودکنترلی زندانیان اچ‌آی‌وی مثبت

زمینه و هدف: بیماری ایدز یا اچ‌آی‌وی مثبت ازجمله اختلالات روانی‌فیزیولوژیک است که علاوه‌بر مشکلات جسمی، عوامل روان‌شناختی در بروز و تشدید آن نقش بسزایی دارد. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش گروهی مفاهیم تئوری انتخاب بر افزایش خودکنترلی زندانیان اچ‌آی‌وی مثبت بود.روش‌‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماری پژوهش را تمامی زندانیان اچ‌آی‌وی مثبت در زندان مرکزی شیراز در نیمهٔ دوم سال 1399 تشکیل دادند. از این میان آن‌ها سی زندانی اچ‌آی‌وی مثبت روش نمونه‌‌گیری دردسترس مطابق با ملاک‌های ورود و خروج و به‌صورت داوطلبانه انتخاب شدند و به‌طور تصادفی و حجم برابر در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. آزمودنی‌ها با پرسش‌نامهٔ خودکنترلی (گراسمیک و همکاران، 1993) ارزیابی شدند. سپس، گروه آزمایش نُه جلسهٔ نوددقیقه‌ای آموزش گروهی مفاهیم تئوری انتخاب براساس راهنمای گلاسر (2012) را دریافت کرد؛ درحالی‌که برای گروه گواه هیچ آموزشی ارائه نشد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در نرم‌افزار spss نسخهٔ 25 در سطح معناداری 0٫05 صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، در پس‌آزمون بین گروه آزمایش و گروه گواه در میانگین نمرات خودکنترلی در زندانیان اچ‌آی‌وی مثبت تفاوت معنادار وجود داشت (0٫001>p). اندازهٔ اثر آموزش گروهی مفاهیم تئوری انتخاب بر افزایش خودکنترلی 0٫428 به‌دست آمد.نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود ، آموزش گروهی مفاهیم تئوری انتخاب موجب ارتقای خودکنترلی زندانیان اچ‌آی‌وی مثبت می‌شود؛ بنابراین استفاده از روش درمانی مذکور به متخصصان در این زمینه توصیه می‌شود.

investigating the effectiveness of choice theory training in increasing self-control of hiv-positive prisoners

background & objectives: with recent advances in clinical trials and new drug therapies for hiv–positive patients, their survival has increased, so researchers and health care providers are seriously looking to raise their quality of life. one of the psychological factors in which hiv–positive patients show weakness is self–control. it is described as a delay in satisfaction and practically a person waits for a more valuable but later outcome. lack of self–control is associated with the concept of impulsivity and indicates an inability to think about the consequences of behavior. training based on choice theory teaches us that we can control our life and helps the people escape from being controlled by the outside world. it teaches them that all control must be exercised from within. this treatment makes people responsible; therefore, the primary purpose of this study was to investigate the effectiveness of group training program of choice theory concepts on self–control in hiv–positive prisoners.methods: the present research method was quasi–experimental with a pretest–posttest design with a control group. the study’s statistical population consisted of all hiv–positive prisoners in shiraz central prison, and the study was conducted from october 2020 to march 2021. among the prisoners, 30 hiv–positive volunteers were selected by the available sampling method according to the inclusion and exclusion criteria and were randomly and equally assigned to the experimental and control groups. the inclusion criteria were as follows: having an iq above average, lacking severe mental disorders diagnosed by a psychologist through evaluation and clinical interview, being hiv–positive, having a minimum of junior high school education, being 18 years or older, passing a minimum period of six months in prison, lacking physical problems refraining them from participating in training sessions. subjects were assessed with the self–control questionnaire (grasmick et al., 1993) in the pretest and posttest. then, the experimental group received nine 90–min sessions of group training on choice theory concepts based on glasser’s guide (2012), while the control group received no training. descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (univariate analysis of covariance) were used to analyze the data in spss software version 25. all data were analyzed at a significance level of 0.05. results: the results showed that after removing the pretest effect, there was a significant difference between the experimental group and the control group in the posttest regarding the mean scores of self–control in hiv–positive prisoners (p<0.001). the effect of group training of choice theory on increasing self–control was 0.428.conclusion: based on the research findings, group training on the concepts of choice theory promotes self–control of hiv–positive prisoners. therefore, this treatment is recommended to experts in this field.