مقایسهٔ اثربخشی درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ با درمان مبتنی ‌بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری - عملی

زمینه و هدف: اختلال وسواس فکری - عملی تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ با درمان گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی انجام شد. روش‌بررسی: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی بود که با طرح پژوهشی پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران اختلال وسواس فکری-عملی مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهرستان شیراز در سال 1397 تشکیل دادند که مصرف‌کنندهٔ داروی فلووکسامین (دوز200تا300) بودند. از این میان، شصت نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به‌تصادف در گروه‌های بیست‌نفره شامل دو گروه آزمایش و یک ‌گروه گواه جایگزین شدند. درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ براساس طرح گروه‌درمانگری استکتی (1993) اجرا شد؛ همچنین درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد براساس طرح درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی اجباری از توهیگ (2004) اجرا شد؛ درمان‌ها برای هر گروه آزمایش در هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای اجرا شد؛ اما گروه گواه در انتظار درمان باقی ماند. ابزار پژوهش فرم کوتاه پرسشنامهٔ کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (1996) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی به‌کمک نرم‌افزار spss نسخهٔ 21 در سطح معناداری 0٫05 تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، تفاوت معناداری در متغیرهای کیفیت زندگی شامل سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت محیطی بین گروه‌‌های آزمایش و گروه گواه در پس‌آزمون وجود داشت (0٫001>p)؛ اما بین میزان اثربخشی درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ با درمان مبتنی‌بر پذیرش بر بهبود کیفیت زندگی و مولفه‌های آن شامل سلامت جسمانی (0٫80=p)، سلامت روان‌شناختی (0٫44=p)، سلامت اجتماعی (0٫48=p) و سلامت محیطی (0٫66=p) تفاوت معنادار وجود نداشت. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، هر دو درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ در افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی اثربخشی دارند.

comparing the effects of exposure and response prevention and acceptance and commitment therapy on the quality of life of patients with obsessive-compulsive disorder

background & objectives: obsessive–compulsive disorder (ocd) is a debilitating behavioral condition that causes numerous adjustment problems for patients and their families. ocd usually affects the quality of life (qol) of patients, especially young individuals. besides, it is associated with other mental illnesses. due to the high prevalence of ocd in our country and its socio–economic consequences, implementing effective treatment programs that can help reduce the symptoms of the disorder and increase the patient’s qol is of critical significance. no research has directly compared the effects of acceptance and commitment therapy (act) and exposure and response prevention (erp) on the qol of young women with ocd in shiraz city, iran. therefore, the present study aimed to compare the effects of erp and act on the qol of patients with ocd.method: this was a quasi–experimental study with a pretest–posttest and a control group design. the statistical population included all women with ocd who were referred to the counseling centers in shiraz city, iran, in 2018 and prescribed fluvoxamine (200–300 mg). of them, 60 patients were selected by the convenience sampling method and randomly assigned to 3 groups of 20 individuals (act, erp, & control). the sample selection lasted 3 months and was according to the psychiatrist’s diagnosis of ocd. the inclusion criteria of the study consisted of the age range of 18 to 40 years, minimum diploma education, female gender, and providing informed consent forms to participate in the study. the required data in the pretest and posttest phases were collected by the world health organization quality of life questionnaire (whoqol–bref; 1996). erp was performed according to stekette’s group therapy plan (1993) in 8 ninety–minute sessions. act was performed in 8 ninety–minute sessions based on twohing’s treatment plan for patients with ocd (2004). the controls remained on the waiting list for treatment. descriptive statistics, including mean and standard deviation as well as inferential statistics, including univariate analysis of covariance (ancova) and bonferroni post hoc test were applied in spss to analyze the collected data. the significance level of the tests was considered 0.05.results: the obtained results suggested that after removing the pretest effect, there was a significant difference in physical health (p<0.001), mental health (p<0.001), social health (p<0.001), and environmental health (p<0.001) between the experimental groups and the control group in the posttest step. however, there was no such difference between the effects of erp and act on improving the qol and its components, including physical health (p=0.80), mental health (p=0.44), social health (p=0.48), and environmental health (p=0.66).conclusion: based on the present study findings, act and erp improved the qol of the examined patients with ocd.