اثربخشی آموزش شفقت به خود بر استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی

زمینه و هدف: استرس از مسائل اجتناب‌ناپذیر زندگی است که نمود آن در موقعیت‌های تحصیلی با عنوان استرس تحصیلی مفهوم‌سازی شده است. فرسودگی تحصیلی پیامد عمده‌تر استرس است. هدف از پژوهش حاضر، ‌بررسی اثربخشی آموزش‌ شفقت به خود بر استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی بود. روش‌بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پسر دورهٔ اول متوسطهٔ شهرستان پارس‌آباد در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 2028 نفر تشکیل دادند. نمونهٔ پژوهش شامل چهل نفر از دانش‌آموزان پسر دارای علائم افسردگی از جامعهٔ مذکور بود که به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب شدند. سپس به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس خودسنجی افسردگی (برلسون، 1981)، پرسشنامهٔ استرس تحصیلی (لاکاو، 2009) و پرسشنامهٔ فرسودگی تحصیلی (برسو و همکاران، 2007) بود. دانش‌آموزان گروه آزمایش در هشت جلسهٔ 90دقیقه‌ای در دورهٔ آموزش شفقت به خود براساس بستهٔ آموزشی گیلبرت (2009) شرکت کردند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره در نرم‌افزار spss نسخهٔ 20 انجام شد. سطح معناداری آزمون‌ها 0/05 در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش شفقت به خود تاثیر معناداری بر استرس تحصیلی و مولفه‌های آن شامل فیزیولوژیک، رفتاری، شناختی و عاطفی (0/001>p) و همچنین تاثیر معناداری بر فرسودگی تحصیلی و مولفه‌های آن شامل خستگی هیجانی، بی‌علاقگی تحصیلی و ناکارآمدی تحصیلی (0/001>p) در دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی داشت. نتیجه‌گیری: آموزش شفقت به خود راهکار مناسبی برای کاهش استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای علائم افسردگی است.

the effects of self-compassion training on academic stress and academic burnout in students with depression symptoms

background & objectives: depression is among the most prevalent and disabling psychological disorders; this condition can seriously damage the communicative, academic, developmental, and psychological processes in individuals. a characteristic that can be affected by depression is academic stress. academic stress is often comprised of an individual’s perception of increasing academic demands and the lack of time to respond to those demands. depression can also generate academic burnout in students. academic burnout reduces the level of energy required to perform the cognitive tasks of learning as well as the ability to focus on existing cognitive resources. this study employed the method of self–compassion, i.e., an element of positive psychology. considering the effects of depression on adolescents’ performance, this study aimed to investigate the impact of self–compassion training on academic stress and academic burnout in students with the symptoms of depression.methods: this was an experimental research with a pretest–posttest and a control group design. the study population included a total of 2028 male high school students with the symptoms of depression in parsabad city, iran, in 2018. sampling was conducted by a multistage cluster sampling method. the depression self–rating scale (dsrs; birleson, 1981) was employed to identify and screen the students with depression. we intended to specify individuals obtaining scores >15 (cut–off point) in the questionnaire. a total of 82 students’ scores fell in this range. next, 40 of these students were selected as the study sample based on a clinical interview performed by the researcher, according to the diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition (dsm–5) criteria and the inclusion criteria of the research. then, they were randomly divided into two groups of 20 subjects (self–compassion training & control groups). the inclusion criteria of the study included the following: being eighth– and ninth–grade male students; being diagnosed with depression symptoms based on the dsrs and a clinical interview; not receiving pharmacotherapy for mental health disorders; not consuming psychotropic drugs; not generating other psychiatric disorders; the lack of specific physical illnesses and brain injuries (based on the clinical interview), and completing the informed consent form to participate in the training sessions. additionally, absence from>2 sessions (the lack of cooperation) as well as receiving psychiatric and psychological interventions was considered as the exclusion criteria. for data collection, the dsrs, the academic stress questionnaire (lakaev, 2009), and the academic burnout questionnaire (bresó et al., 2007) were applied. cognitive self–compassion training (gilbert, 2009) was provided in eight 90–minute weekly sessions to the experimental group. finally, the collected data were analyzed by multivariate analysis of covariance (mancova) in spss at the significance level of 0.05. results: the present study results indicated that self–compassion training could effectively reduce academic stress (p<0.001) and its components, including physiological (p<0.001), behavioral (p<0.001), cognitive (p<0.001), and emotional (p<0.001) aspects in the explored male students with the symptoms of depression. moreover, self–compassion training reduced academic burnout (p<0.001) and its components, including emotional exhaustion (p<0.001), academic uninterest (p<0.001), and academic inefficiency (p<0.001) in the examined male students with the symptoms of depression.conclusion: the present study data revealed that self–compassion training is an appropriate approach to reduce academic stress and academic burnout in students with depression symptoms.