تعیین اثربخشی درمان مبتنی‌ بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری شناختی و رضایت زناشویی زنان متاهل مبتلا به اختلال وسواس فکری - عملی

زمینه و هدف: اختلال وسواس فکری-عملی ازجمله اختلالات ناتوان‌کننده است که عملکرد فردی و خانوادگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری شناختی و رضایت زناشویی زنان متاهل مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی بود. روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی زنان متاهل مبتلا به وسواس فکری-عملی مراجعه‌کننده به مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاورهٔ همیار در منطقهٔ هشت شهر تهران در سال 1399 تشکیل دادند. سی نفر از جامعهٔ مذکور به‌ روش نمونه‌گیری دردسترس و داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در گروه گواه و گروه آزمایش قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). اعضای گروه‌ها به مقیاس وسواس فکری‌عملی ییل-براون (گودمن و همکاران، 1989)، مقیاس انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و فرم کوتاه مقیاس رضایت زناشویی انریچ (اولسون و اولسون، 2000) پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش به‌مدت هشت جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای در جلسات درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد شرکت کرد؛ درحالی‌که به گروه گواه این آموزش ارائه نشد. تحلیل داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در سطح معنا‌داری 0٫01=α در نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از تعدیل اثر پیش‌آزمون، تفاوت آماری معناداری در نتایج پس‌آزمون بین دو گروه در مولفه‌های متغیر انعطاف‌پذیری شناختی شامل ادراک کنترل‌پذیری (0٫049=p)، ادراک دیدگاه‌های مختلف (0٫003=p) و ادراک توجیه رفتار (0٫001>p) و در مولفه‌های متغیر رضایت زناشویی شامل تحریف آرمانی (0٫003=p)، رضایت زناشویی (0٫047=p) و ارتباطات (0٫002=p) وجود داشت؛ اما در مولفهٔ حل تعارض معنادار نبود (0٫050=p). نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر افزایش انعطاف‌پذیری شناختی و افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی تاثیرگذار است.

the effects of acceptance and commitment therapy on cognitive flexibility and marital satisfaction in married women with obsessive-compulsive disorder

background & objectives: obsessive–compulsive disorder (ocd) is a chronic and debilitating neurotic disorder. it includes disorders related to the sixth category of disorders in mental disorders’ diagnostic and statistical guide. psychological flexibility was proposed to understand mental pathology and mental health; its role was confirmed in ocd. evidence suggests the negative effect of ocd on marital satisfaction. moreover, failure to treat ocd can lead to additional trauma and other psychological and emotional disorders, like depression. therefore, psychological interventions, like acceptance and commitment therapy (act), are necessary in this regard. the goal of this treatment is to reduce empirical avoidance along with increasing psychological flexibility. thus, the present study aimed to determine the effects of act on cognitive flexibility and marital satisfaction among women with ocd.methods: this was a quasi–experimental study with pretest–posttest and a control group design. the statistical population included all married women with ocd referring to hamyar psychological and counseling clinic of tehran city, iran, in 2020. the study sample included 30 individuals selected by the convenience and voluntary sampling method and randomly assigned to the experimental and control (n=15/group) groups. the inclusion criteria of the study included married women with ocd established by a psychiatrist or clinical psychologist based on the criteria of the american psychiatric association; not using the medicine; no history of hospitalization; obtaining scores above 15 based on the yale–brown obsessive–compulsive scale (goodman et al., 1989); the age range of 20–50 years; at least one year after their formal marriage; have a minimum literacy, and willingness to collaborate in research. the exclusion criteria included non–cooperation, illiteracy, and absence from more than two training sessions. the study participants completed yale–brown obsessive compulsive scale (goodman et al., 1989), cognitive flexibility scale (dennis & vander aall, 2010), and enrich marital satisfaction scale–short form (olson & olson, 2000). the experimental group received eight 60–minute act sessions in two months; however, the controls received no training. the obtained data were analyzed in spss using descriptive statistics, such as mean and standard deviation, and inferential statistics, including independent samples t–test and multivariate analysis of covariance (mancova) at a significance level of α=0.01. results: the obtained results indicated that after adjusting the pretest effect, there was a significant difference in the posttest results between the study groups in cognitive inflexibility aspects, including controllable perception (p=0.049), the perception of different perspectives (p=0.003), and the perception of behavior justification (p<0.001) and in marital satisfaction components, including ideal distortion (p=0.003), marital satisfaction (p=0.047), and communication (p=0.002); however, it was not significant in conflict resolution component (p=0.050). the effect size of cognitive flexibility components was for the perception of controllability (0.211), the perception of different perspectives (0.307), and the perception of behavior justification (0.357), and effect size of marital satisfaction components were for ideal distortion (0.312), marital satisfaction (0.222) and communication (0.344).conclusion: based on the research findings, act effectively increases cognitive flexibility and marital satisfaction in married women with ocd.