اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی کارکنان

زمینه و هدف: ضرورت‌های جهان کنونی موجب شده است بسیاری از کشورهای پیشرفته سازمان‌های خود را پیوسته بررسی، تحلیل و نقد کنند و شیوه‌‌های نو و سازگار با ضرورت‌های جهان کنونی را برپا و کارآمد کنند. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی کارکنان بود. روش‌بررسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی کارکنان شرکت مهندسی انرژی گستران نیمروز در سال 1399 تشکیل دادند. تعداد سی نفر از کارکنان شرکت مذکور به‌‌روش نمونه‌گیری دردسترس و براساس معیارهای ورود به پژوهش و خروج از آن انتخاب شدند. سپس به‌طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون فرم کوتاه پرسشنامهٔ رضایت شغلی (بری‌فیلد و روث، 1951) و مقیاس کیفیت زندگی کاری (والتون، 1973) بود. صرفاً برای گروه آزمایش برنامهٔ آموزشی مهارت حل مسئلهٔ پنج‌مرحله‌ای (گلاور و دیکسون، 1984) در هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای اجرا شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و تک‌متغیری (آنکوا) از طریق نرم‌افزار spss نسخۀ 22 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و گروه گواه در پس‌آزمون، در نمره‌های متغیر کیفیت زندگی کاری و خرده‌مقیاس‌های آن (شامل پرداخت منصفانه و کافی، محیط کاری ایمن و بهداشتی، توسعهٔ قابلیت‌های انسانی، فرصت رشد و امنیت مداوم، یکپارچگی و انسجام اجتماعی، قانون‌گرایی، فضای کلی زندگی، وابستگی اجتماعی زندگی کاری) (0٫001>p) و متغیر رضایت شغلی (0٫001>p) وجود داشت. نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش حاضر، آموزش مهارت حل مسئله می‌تواند رضایت شغلی و کیفیت زندگی کاری کارکنان را افزایش دهد.

the effects of problem-solving skills training on quality of work life and job satisfaction in employees

background & objectives: in numerous developing countries, job satisfaction is among the main components influencing employee behavior in organizations. job satisfaction, in multiple departments and service organizations, causes occupational motivation in employees and improves their approach to work in the organization. furthermore, the quality of work life represents an organizational culture or management practices; based on which, employees generate self–governing, responsibility, and self–esteem and perform their work and duties under more appropriate conditions. an ability, i.e, considered in organizations is problem–solving skills. thus, this study aimed to evaluate the effects of problem–solving skills training on the quality of work life and job satisfaction among employees.methods: this was a quasi–experimental study with a pretest–posttest and a control group design. the statistical population of the study consisted of all employees of nimroz energy engineering company in 2020. in total, 30 employees of the company were selected via a convenience sampling method and randomly assigned to the experimental and control groups (n=15/group). the inclusion criteria of the study included providing informed consent forms and interest in participating in the study, attending regular meetings, having ≥3 years of work experience, having at least a diploma degree, not having an acute physical illness, not having any disruptive conditions, such as disability or substance abuse, not having severe mental illnesses and personality disorders diagnosed by the diagnostic and statistical manual of mental disorders–fifth edition (dsm–5), not using psychiatric drugs, and obtaining a higher than mean score in the research questionnaires; i. e., the job satisfaction questionnaire–short form (brayfield & rothe, 1951) (mean:57) and the work quality of life scale (walton, 1973) (mean:105). the exclusion criteria of the study were absence from >2 sessions and the lack of motivation to actively participate in courses. for the experimental group, a five–step problem–solving skills training program (glover and dixon, 1984) was performed in 8 ninety–minute sessions. no intervention was performed in the control group. the obtained data were analyzed using descriptive statistics, including frequency, percentage, mean and standard deviation, as well as inferential statistics, such as multivariate analysis of covariance (mancova) and univariate analysis of covariance (ancova). data analysis was performed in spss at the significance level of 0.05.results: the collected results suggested that after eliminating the pretest effects, there was a significant difference between the experimental and control groups in the quality of working life and its subscales (i.e., fair & adequate pay, safe & healthy work environment, human capabilities development, growth opportunity & continuous security, social integration & cohesion, legalism, general living space, the social dependence of working life) (p<0.001) as well as job satisfaction (p<0.001). the effect size of problem–solving training on increasing the quality of work life and job satisfaction of employees was measured as 0.72.conclusion: based on the present study results, problem–solving skills training can increase job satisfaction and quality of work life among employees.