مقایسهٔ اثربخشی شناخت درمانی مبتنی ‌بر ذهن‌آگاهی و درمان شناختی - رفتاری بر بهبود نظم ‌جویی شناختی هیجان و کاهش علائم در بیماران مبتلا به سوء ‌هاضمهٔ عملکردی

زمینه و هدف: سوء‌ هاضمهٔ عملکردی از اختلالات روان‌تنی گوارشی شایع است که بر کیفیت زندگی بیماران تاثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی و درمان شناختی-رفتاری بر بهبود نظم‌جویی شناختی هیجان و کاهش علائم این بیماران صورت گرفت. روش‌بررسی: این پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایش بود. این پژوهش در تابستان و پاییز سال 1396 در مشهد انجام شد. افراد نمونه در مطالعه سی بیمار 18تا55ساله‌ای بودند که به درمانگاه گوارش بیمارستان قائم شهر مشهد مراجعه کرده بودند و پس از معاینه و آندوسکوپی تشخیص بیماری برای آن‌ها داده شد. سپس به‌طور تصادفی در یکی از دو گروه آزمایش قرار گرفتند. هر دو روش شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی و درمان شناختی-رفتاری در هشت جلسه و هر جلسه به‌‌مدت 120دقیقه اجرا شد. پرسشنامهٔ تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2002) و شاخص نیپن برای ارزیابی علائم سوء‌هاضمهٔ عملکردی (تالی و همکاران، 1999) در سه مرحلۀ مذکور به ‌کار رفت. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه‌‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 تجزیه‌ و‌تحلیل شد. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 بود. یافته‌ها: عامل درون‌گروهی (زمان)، عامل بین‌گروهی و اثر متقابل زمان * گروه برای متغیرهای سوءهاضمۀ عملکردی و تنظیم شناختی هیجان (راهبردهای مثبت و منفی) معنادار بود (0٫001>p). در گروه ذهن‌آگاهی درمقایسه با گروه درمان شناختی-رفتاری، میانگین نمرات سوء‌هاضمۀ عملکردی با راهبردهای منفی تنظیم هیجان و همچنین راهبردهای مثبت تنظیم هیجان، در طی زمان به‌ترتیب کاهش و افزایش چشمگیری داشت؛ همچنین در میانگین متغیرهای مذکور بین پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (0٫001>p). تفاوت معناداری نیز بین پس‌آزمون با پیگیری در متغیرهای مذکور مشاهده شد که حاکی از ماندگارنبودن اثرات مداخله در مرحلۀ پیگیری بود (0٫001>p). نتیجه‌گیری: برمبنای نتایج مطالعه، شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی در کاهش علائم بیماری و بهبود تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به سوء ‌هاضمهٔ عملکردی، اثربخش‌تر از درمان شناختی-رفتاری است.

comparing the effects of mindfulness-based cognitive therapy and cognitive-behavioral therapy on emotion regulation and symptoms in patients with functional dyspepsia

background & objectives: functional dyspepsia (fd) is the most frequent disorder of the upper gastrointestinal tract. functional dyspepsia is a biosocial problem. although the disease does not lead to death, due to frequent clinical manifestations, the necessity to visit a physician, receiving medical care, and absence from work, significantly affect the quality of life in patients. despite the extant empirical evidence to support the impact of psychological factors on fd, data on available psychological interventions are scarce. thus, this study aimed to compare the effects of mindfulness–based cognitive therapy (mbct) and cognitive–behavioral therapy (cbt) on emotion regulation (er) and symptoms in patients with fd.methods: this was a quasi–experimental study with a pretest–posttest–follow–up design. this study was conducted in 2017 in mashhad city, iran. the statistical population consisted of all patients referring to the gastroenterology clinic of the ghaem hospital who received a definitive diagnosis of fd by gastroenterologists after the laboratory tests and endoscopic examination. the study sample consisted of 30 patients who were selected by convenience sampling method according to the inclusion criteria; they were randomly divided into two equal experimental groups. the inclusion criteria of the study were the age range of 18–55 years, a definitive diagnosis of fd by a gastroenterologist, laboratory tests and endoscopic examination, no diseases, such as cancer and gastric ulcers, treating helicobacter pylori infection, and helicobacter pylori eradication therapy, literacy to complete the questionnaire, consent to participate in the research, and no other serious biopsychological illnesses. the exclusion criteria included generating other serious biopsychological conditions, and no consent to participate in the research. the research patients were randomly placed into the experimental groups of mbct and cbt. mbct and cbt were administered in eight 120–min weekly sessions. cbt and mbct were performed as per beck’s package (2001) and segal et al.’s package (2013), respectively. the cognitive emotion regulation questionnaire (garnefski et al., 2001) and the nepean dyspepsia index (talley et al., 1999) were employed to evaluate fd symptoms in pretest, posttest, and follow–up steps. the follow–up stage was performed 2 months after the posttest stage. the obtained data were analyzed using repeated–measures analysis of variance (anova) and bonferroni post hoc test in spss at a significance level of 0.05.results: the obtained results suggested that the intragroup factor (time) was significant for fd and er (p<0.001). additionally, the intergroup factor and the time*group interaction were significant for fd and er (positive & negative er strategies) (p<0.001). in the mbct group, the mean scores of fd significantly decreased from 56.66 in the pretest to 46.53 and 48.06 in the posttest and follow–up, respectively. however, in the cbt group, a smaller decrease was observed. in the mbct group, the mean scores of positive er strategies significantly increased from 46.13 in the pretest to 74.40 and 67.40 in the posttest and follow–up, respectively. however, in the cbt group, this increase was less. in the mbct group, the scores of negative er strategies significantly decreased from 50.06 in the pretest to 37.86 and 41.46 in the posttest and follow–up, respectively. however, in the cbt group, a smaller decrease was observed. there was a significant difference in the mean values of fd and er between the pretest, posttest, and follow–up stages (p<0.001). additionally, a significant difference was observed between the posttest and follow–up stages in the mentioned variables, indicating that the effects of the intervention were not permanent in the follow–up stage (p<0.001). conclusion: according to the present study data, mbct was more effective than cbt in decreasing fd symptoms and improving er in patients with fd.