مقایسهٔ اثربخشی آموزش تغییرات سبک زندگی و مولفه‌های روان‌ شناسی مثبت‌گرا بر خودکارآمدی، انتظارات پیامد و سلامت روانی دانشجویان

زمینه و هدف: با توجه به نقش خودکارآمدی و انتظارات پیامد در برخورد دانشجویان با چالش‌ها و فشارهای دوران تحصیل، ارائهٔ راهکارهایی برای بهبود این تعیین‌کننده‌های فردی‌آموزشی اهمیت دارد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ اثربخشی آموزش تغییرات سبک زندگی و آموزش مولفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا بر خودکارآمدی، انتظارات پیامد و سلامت روانی دانشجویان بود. روش‌بررسی: تحقیق حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. نمونه‌های این مطالعه شصت دانشجوی داوطلب و واجد شرایط ورود به پژوهش بودند که با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک‌ گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه بیست نفر). ابزارهای پژوهش مقیاس خودکارآمدی عمومی (شوارزر و جروسلم، 1995)، مقیاس انتظارات پیامد دانشجو (لندری، 2003) و پرسشنامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هایلر، 1979) بودند. صرفاً برای گروه آزمایشی اول، آموزش تغییرات سبک زندگی (ون‌پی، 2018) و برای گروه آزمایشی دوم، آموزش مولفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا (رشید و سلیگمن، 2014) در هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای برگزار شد. داده‌ها ازطریق آزمون کای‌اسکوئر، تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار spss نسخهٔ 24 در سطح معناداری 0٫05 تحلیل شد. یافته‌ها: پس از کنترل اثر پیش‌آزمون، بین سه گروه در پس‌آزمون از لحاظ خودکارآمدی، انتظارات پیامد و سلامت روانی تفاوت معنادار وجود داشت (0٫001>p). تفاوت بین گروه‌های آزمایش دوم و گواه (0٫003=p) و تفاوت بین گروه‌های آزمایش اول و گواه در متغیر خودکارآمدی (0٫001>p) معنادار بود. تفاوت بین گروه‌های آزمایش و گروه گواه در دو متغیر دیگر نیز معنادار به‌دست آمد (0٫001>p). همچنین تفاوت بین گروه‌های آزمایش در متغیرهای خودکارآمدی (0٫001>p)، انتظارات پیامد (0٫014=p) و سلامت روانی (0٫009=p) معنادار بود. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، هم آموزش تغییرات سبک زندگی و هم آموزش مولفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا بر ارتقای سلامت روانی دانشجویان و بهبود خودکارآمدی و انتظارات پیامد آنان اثربخش ‌است؛ ولی آموزش تغییرات سبک زندگی اثربخشی بیشتری درمقایسه با آموزش مولفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا دارد.

comparing of the effects of lifestyle changes training and positive psychology components on students' self-efficacy, outcome expectations, and mental health

background & objectives: understanding the development of knowledge and skills, motivation, and attitudes of students in the learning process is essential. a motivational process that can be transformed is self–efficacy, i.e., the beliefs of individuals about their ability to learn and perform at a certain level. another component of the social cognitive model is outcome expectations; it is defined as an individual’s assessment and judgment of the extent to which a particular behavior will lead to certain outcomes. the role of self–efficacy and outcome expectations is crucial in confronting students with the challenges and pressures of the study period and as a result their mental health; thus, it is important to provide solutions to improve these individual–educational determinants. the present study aimed to compare the effects of lifestyle changes training and positive psychology components on students’ self–efficacy, outcome expectations, and mental health.methods: this was a quasi–experimental study with pretest–posttest and a control group design. the research population included the students of tehran research sciences branch, islamic azad university, in the academic year of 2020–2021. the study sample consisted of 60 volunteer and eligible students who were randomly assigned to two experimental groups (lifestyle changes training & positive psychology components training) and one control group (n=20/group). the inclusion criteria of the research were providing informed consent; not graduating for the next 6 months; no biopsychological illnesses requiring pharmacotherapy, and not regularly taking psychotropic drugs. the exclusion criteria of the study included simultaneous attendance at counseling and psychotherapy sessions other than research interventions, regular attendance at the sessions, and non–cooperation in completing the questionnaires. the research tool included the general self–efficacy scale (schwarzer and jerusalem, 1995), the student outcome expectation scale (landry, 2003), and general health questionnaire (goldberg and hiller, 1979). for the first experiment group, the lifestyle changes training (van pay, 2018) was provided in eight 90–minute sessions; for the second experiment group, the positive psychology components training (rashid and seligman, 2013) was held in eight 90–minute sessions; however, the controls received no intervention. the obtained data were analyzed by descriptive statistics (frequency, percentage, mean, & standard deviation) as well as inferential statistics, including chi–square test, univariate analysis of covariance (ancova), and bonferroni post hoc test in spss at the significance level of 0.05.results: after controlling the pretest effects, the obtained results suggested a significant difference between the study groups in the posttest concerning self–efficacy (p<0.001), outcome expectations (p<0.001), and mental health (p<0.001). the difference between the groups of positive psychology components training and control (p=0.003), as well as the difference between the group of lifestyle changes training and control in self–efficacy (p<0.001), were significant. the difference between the experimental groups and the control group in outcome expectations (p<0.001) and mental health (p<0.001) was also significant. the differences between the treatment groups were also significant respecting self–efficacy (p<0.001), outcome expectations (p=0.014), and mental health (p=0.009).conclusion: according to the present research findings, both provided interventions were effective in promoting students’ mental health and improving their self–efficacy and outcome expectations; however, lifestyle changes training was more effective than positive psychology components training.