تعیین اثربخشی آموزش ذهن ‌آگاهی بر وسوسهٔ مواد و تنظیم هیجان در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون

زمینه و هدف: افراد دارای سوء مصرف مواد در تنظیم هیجان‌های خود مشکلات جدی دارند. همچنین وسوسۀ مصرف مواد آن‌ها را تهدید می‌کند؛ ازاین‌رو هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر وسوسهٔ مواد و تنظیم هیجان در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون شهر کرمان بود. روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماری را تمامی معتادان تحت درمان متادون مراکز ترک اعتیاد شهر کرمان زیر نظر سازمان بهزیستی در سال 1396 تشکیل دادند. پنجاه نفر از جامعهٔ مذکور به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس و داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در گروه آزمایش یعنی آموزش ذهن‌آگاهی (25 نفر) و گروه گواه (25 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون به پرسشنامۀ تنظیم هیجان (گراتز و رومر، 2004) و مقیاس پیش‌بینی بازگشت (عود) (رایت و همکاران، 1993) پاسخ دادند. گروه آزمایش به‌مدت هشت جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای در جلسات آموزش ذهن‌آگاهی براساس پروتکل درمانی کابات-زین (2003) شرکت کرد؛ درحالی‌که برای گروه گواه آموزشی ارائه نشد. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک‌متغیره در سطح معنا‌داری 0٫01 با استفاده از نرم‌افزار spss نسخهٔ 22 تحلیل شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد، بعد از تعدیل اثر نمرات پیش‌آزمون، تفاوت معناداری بین میانگین نمرات متغیر وسوسهٔ مواد (0٫001>p) و خرده‌مقیاس‌های آن شامل میزان میل (0٫001>p) و میزان وسوسه (0٫001>p) و همچنین متغیر تنظیم هیجان (0٫001>p) و خرده‌مقیاس‌های آن شامل عدم پذیرش پاسخ‌های هیجانی (0٫010=p)، دشواری‌ در دست‌زدن به رفتار هدف‌مند (0٫010=p)، دشواری‌های کنترل تکانه (0٫035=p)، فقدان آگاهی هیجانی (0٫010=p)، دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجان (0٫017=p) و فقدان شفافیت هیجانی (0٫012=p) مشاهده شد. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، آموزش ذهن‌آگاهی بر کاهش وسوسهٔ مواد و بهبود تنظیم هیجان معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون اثربخشی دارد.

the effects of mindfulness training on craving and emotion regulation in individuals under methadone maintenance treatment

background & objectives: treating substance use disorders (suds) has always been considered by the authorities as well as the affected individuals and their families. accordingly, a treatment method that in addition to preventing relapse, improves the biopsychological status of the patient is methadone maintenance treatment (mmt). moreover, research on lapse indicates numerous risk factors; one of which is craving. individuals with suds present signs of negative cognition, as well as impaired emotion regulation (er) strategies and interpersonal behaviors. although opioid maintenance therapies are among the key interventions for suds, they are ineffective without complementary measures and psychosocial interventions. therefore, this study aimed to determine the effects of mindfulness training (mt) on craving and er in individuals under mmt.methods: this was a quasi–experimental study with pretest–posttest and a control group design. the statistical population included all individuals under mmt referring to sud treatment centers in kerman city, affiliated with the welfare organization, iran, in 2017. in total, 50 subjects were included in the study by convenience and voluntary sampling method; they were randomly assigned to two groups of control and mt (n=25/group). the inclusion criteria of the research were providing a written informed consent form; receiving mmt; a minimum literacy; male gender, and an age range of 20–50 years. the exclusion criteria of the study were absence from more than two intervention sessions and simultaneously participating in other psychological interventions. for gathering data at pretest and posttest stages, we used the emotion regulation questionnaire (gratz and roemer, 2004) and relapse prediction scale (wright et al., 1993). the experimental group then participated in eight 60–minute mt sessions according to kabat–zinn’s protocol (2003); however, the control group received no intervention. the collected data were analyzed using descriptive statistics (mean & derivation standard) and inferential statistics, including multivariate and univariate analysis of variance (anova) in spss at the significance level of p=0.01.results: the present study results revealed that after adjusting the effect of pretest scores, there was a significant difference between the mean scores of craving (p<0.001) and its subscales, including the extent of desire (p<0.001) and the level of temptation (p<0.001), as well as er (p<0.001) and its subscales, including non–acceptance of emotional responses (p=0.010), difficulties engaging in goal–directed behaviors (p=0.010), impulse control difficulties (p=0.035), the lack of emotional awareness (p=0.010), limited er strategies (p=0.017), and the lack of emotional transparency (p=0.012).conclusion: according to the current research findings, mt was effective in reducing substance temptation and improving er in patients under mmt.