اثربخشی آموزش کاهش وزن مبتنی‌بر الگوی خانواده‌محور بر سبک زندگی اثرگذار بر وزن و باورهای غیرمنطقی غذاخوردن در زنان دارای اضافه‌وزن

زمینه و هدف: چاقی عارضهٔ فراگیری است که با افزایش بافت چربی مشخص می‌شود و به بیماری‌های متعدد و مرگ‌ومیر زودهنگام کمک می‌کند. هدف این پژوهش اثربخشی آموزش کاهش وزن مبتنی‌بر الگوی خانواده‌محور بر سبک زندگی موثر بر وزن و باورهای غیرمنطقی غذاخوردن در زنان دارای اضافه‌وزن بود. روش‌بررسی: روش این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه آزمایش و گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش حاضر تمامی زنان دارای اضافه‌وزن با 30>bmi>25 مراجعه‌کننده به یک‌کلینیک تغذیه در شهر مشهد در سال 1397 بودند که تحت هیچ مداخله‌ٔ کاهش وزنی قرار نداشتند. از بین آن‌ها با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس 30 نفر به‌صورت تصادفی انتخاب شده و به‌تصادف و به‌طور مساوی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. سپس پرسشنامه‌های سبک زندگی موثر بر وزن (کلارک و همکاران، 1991) و باورهای غیرمنطقی غذایی (اوسبرگ و همکاران، 2008) توسط هر دو گروه تکمیل شد. پس از آن برنامهٔ آموزش کاهش وزن مبتنی‌بر الگوی خانواده‌محور با اقتباس از الگوی واس و همکاران (2011) و کوپر و همکاران (2003) برای گروه آزمایش انجام پذیرفت. سپس پرسشنامه‌های مذکور مجدداً توسط هر دو گروه تکمیل شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخهٔ 24 و روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره صورت گرفت. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد، تاثیر آموزش کاهش وزن مبتنی‌بر الگوی خانواده‌محور بر سبک زندگی موثر بر وزن و باورهای غیرمنطقی غذاخوردن و زیرمقیاس‌های آن‌ها (به‌جز ناراحتی جسمانی و فعالیت مثبت) معنادار است (0٫001>p). نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج می‌توان گفت آموزش روش‌های کاهش وزن اگر با مشارکت و درگیرکردن خانواده همراه باشد، می‌تواند در کاهش وزن تاثیر بهتری داشته باشد و نیز بر نوع رفتار غذاخوردن و سبک زندگی موثر واقع شود.

The Effects of Family-Based Weight Loss Training on Weight-Affective Lifestyle and Irrational Food Beliefs in Overweight Women

Background & Objectives: In recent decades, obesity and overweight have been recognized as serious threats worldwide. Evidence suggests that individuals’ lifestyle patterns affect their health and life expectancy. Irrational food beliefs, as a cognitive mechanism, could also contribute to weight changes. Studies indicated that the family–centered weight loss training model improves the quality of life and its related components, such as mental health, happiness, and social interaction in obese individuals. The current study aimed to explore the effects of family–centered weight loss education on weight–affective lifestyle and irrational food beliefs in overweight women.Methods: This was a quasi–experimental study with a pretest–posttest and a control group design. The statistical population of the study included all overweight women with 25< Body Mass Index (BMI)<30 kg/m2 who referred to a nutrition clinic in Mashhad City, Iran, in 2018. Of them, 30 subjects were randomly selected using a random sampling approach. They were randomly assigned to the experimental and control groups. Then, the Irrational Food Beliefs Scale (Osberg et al., 2008) and the Weight Efficacy Lifestyle Questionnaire (Clark et al., 1991) were distributed among the study groups. Next, the training program was adapted from the Vos et al. (2011) and Cooper et al. (2003) models and provided to the experimental group; however, the control group received no intervention program. After the end of the education program, both study questionnaires were re–tested in the study groups. Descriptive statistics indices were employed to describe the collected demographic data. The inferential variables were measured using Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA). Besides, to examine the study assumptions, the Kolmogorov–Smirnov test and Levene’s test were implemented in SPSS. The significance level was set at 0.05.Results: The present study findings revealed that the family–based weight loss education significantly impacted the studied dependent variables (weight–affective lifestyle & irrational food beliefs) and their subscales (except for physical discomfort & positive activity) (p<0.001).Conclusion: The obtained data suggested that family–centered weight loss education influenced weight–affective lifestyle and irrational food beliefs in the explored overweight women.