پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری مادران دارای کودکان با‌اختلال طیف اوتیسم بر‌اساس انعطاف‌پذیری شناختی

زمینه و هدف: مادران دارای کودکان بااختلال طیف اوتیسم به دلیل مشکلات مواجه شده، نیازمند الگوهای مقابله ای و حمایتی قوی هستند. هدف این پژوهش بررسی رابطۀ انعطاف پذیری شناختی با بهزیستی روان شناختی و تاب آوری مادران دارای کودکان طیف اوتیسم شهر زنجان بود.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش را مادران دارای کودکان بااختلال طیف اوتیسم تشکیل دادند که فرزندشان در مدارس ابتدایی استثنایی شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397مشغول به تحصیل بودند. با روش نمونه گیری دردسترس 180 مادر دارای این فرزندان به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامۀ انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندرول و مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف و مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون و نیز برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد (0٫05=α). همچنین داده ها به کمک ویراست 21 نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها: باتوجه به نتایج پژوهش، بین مولفه های انعطاف پذیری شناختی با بهزیستی روان شناختی مادران رابطۀ مثبت و معناداری به دست آمد (0٫001>p). نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره برای پیش بینی بهزیستی روان شناختی مادران نشان داد از بین زیرمولفه های انعطاف پذیری شناختی، زیرمولفۀ ادراک توجیه رفتار و ادراک کنترل پذیری رابطۀ مثبت و معناداری با بهزیستی مادران داشته که مولفۀ ادراک توجیه رفتار پیش بینی کنندۀ مهم تر ی برای بهزیستی روان شناختی در این مادران بود (0٫003=p). همچنین نتایج بین مولفه های انعطاف پذیری شناختی با تاب آوری مادران رابطۀ مثبت و معناداری را نشان داد (0٫001>p).نتیجه گیری: با توجه به اهمیت نقش انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی بهزیستی روان شناختی و تاب آوری مادران دارای فرزندان طیف اوتیسم، توجه ویژه به مولفه های آن به متخصصان مربوط پیشنهاد می شود.

Prediction of Psychological Well–Being and Resilience in Mothers of Children with Autism Spectrum Disorder Based on Cognitive Flexibility

Background & Objective: Mothers of children with autism spectrum disorder (ASD) require strong coping and support patterns because of the problems they face. The purpose of this study was to investigate the relationship between cognitive flexibility and psychological wellbeing and resilience in mothers with ASD children in Zanjan.Methods: This descriptiveanalytic study was of correlational type. The statistical population of the study included all mothers of students with ASD at elementary schools for exceptional children in Zanjan in the academic year of 201819. A sample of 180 mothers with these children was selected through availability sampling. The data were collected using Dennis & Vander Wal’s Cognitive Flexibility Inventory, the Reef Psychological Wellbeing Scale and the ConnerDavidson Resilience Scale. Pearson’s correlation and multivariate regression used for data analysis (α=0.05). Data were analyzed using SPSS software version 21.Results: There was a positive and significant relationship between the components of cognitive flexibility and the psychological wellbeing of mothers (p<0.001). Among the subcomponents of cognitive flexibility, the subcomponents of perceived behavioral justification and controllability had a positive and significant relationship with the psychological wellbeing of mothers; the former subcomponent was the most important predictor (p=0.003). Moreover, there was a positive and significant relationship between cognitive flexibility components and maternal resilience (p<0.001). The results of simultaneous multivariate regression analysis conducted to predict maternal resilience showed a positive and significant relationship between the subcomponent of perceived behavioral justification and controllability; the latter subcomponent was the most important predictor of resilience in these mothers (p<0.001).Conclusion: Given the significance of the role of cognitive flexibility in predicting psychological wellbeing and resilience in mothers of children with ASD, emphasis must be laid on its components by relevant specialists in the field.