اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی

زمینه و هدف: ضعف مهارت های اجتماعی تاثیر منفی بر عزت نفس و شناخت فردی، عملکرد اجتماعی و تحصیلی، روابط بین فردی و درونی کودکان با اختلال کم توجهی و بیش فعالی می گذارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی مهارت های اجتماعی بر بهبود مهارت های اجتماعی و مولفه های آن در دانش آموزان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی انجام شد.روش بررسی: این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را دانش آموزان پسر 8الی12ساله، مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی در مقطع ابتدایی شهر تهران، تشکیل دادند. تعداد 32 نفر از این دانش آموزان به شیوهٔ نمونه گیری دردسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (16 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. سپس با استفاده از پرسشنامه های اطلاعات سیاههٔ رفتاری کودک (آخنباخ، 1978) و فرم والدین مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی (گرشام و الیوت، 1990)، سنجش شدند. در گروه آزمایش طی ده جلسهٔ یک ساعته، آموزش برنامهٔ مهارت های اجتماعی اجرا شد؛ اما هیچ گونه مداخله ای برای گروه گواه تا زمان اخذ پس آزمون صورت نگرفت. سپس هر دو گروه بعد از اتمام جلسات آموزشی و یک ماه بعد از آن مجدداً به مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت پاسخ دادند. داده ها در قالب مشخصه های آمار توصیفی (فراوانی و میانگین و انحراف معیار) و روش تحلیل واریانس اندازه های مکرر توسط نرم افزار آماری spss در سطح معناداری 0٫01 تجزیه وتحلیل شدند.یافته ها: با توجه به میانگین نمرهٔ پیش آزمون مهارت های اجتماعی در گروه آزمایش (19٫68) با انحراف معیار (3٫73) و میانگین نمرهٔ پس آزمون (38٫25) با انحراف معیار (3٫35)، نتایج تحلیل واریانس اندازه های مکرر نشان داد که با آموزش گروهی مهارت های اجتماعی، نمرهٔ مهارت های اجتماعی کل و مولفه های آن (همکاری و قاطعیت و خویشتن داری، به جز مولفهٔ مسئولیت پذیری) در دانش آموزان پسر مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی به طور معناداری افزایش یافت (0٫001>p) و این تاثیر یک ماه بعد از جلسات آموزشی نیز پایدار بود (0٫001>p).نتیجه گیری: از یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی می تواند مهارت های اجتماعی و مولفه های آن را در این دانش آموزان افزایش دهد؛ بنابراین تدوین برنامه های مدون آموزش مهارت های اجتماعی و گنجاندن آن در برنامه های آموزشی این کودکان به عنوان آموزش مکمل، مفید خواهد بود.

Group Social Skills Training on the Improvement of Social Skills in Students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Background & Objectives: Children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) suffer from significant deficiencies in the acquisition and application of social skills. Weak social skills negatively affect their self–esteem and individual cognition, academic and social performance, and interpersonal relationships. Social Skills Training is an effective treatment for solving social problems among children. Therefore, the present research was conducted to examine the effectiveness of group social skills training on the improvement of social skills and its components in students with ADHD.Methods: The study procedure was of quasi–experimental pretest–posttest design and follow–up was done with a control group. The statistical population consisted of 8–12 year–old male students with ADHD from Tehran in 2013–2014. Thirty–two of these students who had attended the Atiye Psychology Clinic were selected through convenience sampling and were randomly assigned to the experimental and control groups (16 in each). The measures used were the Child Behavior Checklist (Achenbach/1978) and the Social Skills Rating System–Parent form (Gresham and Elliot/1990). The experimental group underwent Social Skills Training in ten sessions (one hour each). However, no intervention was performed for the control group until the post–test was completed. Then, both groups responded to the Social Skills Rating System after the training sessions and again one month later. The data was analyzed using descriptive statistics (frequency, mean and standard deviation) and repeated measures analysis of variance (RMANOVA) using SPSS software at a significance level of 0.01.Results: Upon comparing the mean (±SD) pretest (19.68±3.73) and the mean (±SD) posttest (38.25±3.35) social skills scores in the experimental group, the results of the RMANOVA showed that the Total Social Skills Score and its components (cooperation, decisiveness and self–control –except for the responsibility component) had significantly increased in students with ADHD in comparison to the control group (p<0.001). This effect was still present one month after the intervention (p<0.001).Conclusion: It was concluded that teaching social skills to students with ADHD can enhance their social skills and its components. Therefore, the development of social skills training programs and including these programs in the form of supplementary training can prove useful to these children.