تحلیل «آنیما» در غزلیّات حافظ‌ شیرازی

در نظریه ی کارل گوستاو یونگ، آنیما عبارت از عنصر مکمل زنانه در ناخودآگاه مرد است. در آنیما تصویر زن به‌عنوان پدیده‌ای کلی مطرح بوده و به‌هیچ‌وجه‌ نشان‌دهنده‌ی شخصیت‌ واقعی زن نیست.آنیما در آثار هنری و ادبی و به‌ویژه خواب و رویا ظاهر می‌شود. حافظ‌ شیرازی در غزل‌هایش تصویر روشنی از معشوق ارائه‌ نمی‌کند، امّا با تامل در باره‌ی ویژگی‌هایش می‌توان او را نمود آنیما فرض کرد. مهم‌ترین ویژگی‌هایی که او را نمود آنیما قرار می دهد، عبارتند از: 1) دیرینگی؛ 2) توصیف‌‌ناپذیری و دست‌نایافتنی ؛ 3) جوانی و زیبایی؛ 4) الهام‌بخشی؛ 5) زهدستیزی و عشق ورزی؛ 6) اندیشمندی و وسوسه‌انگیزی و احساساتی و 7) حیات بخشی. این پژوهش با تبیین ویژگی ها و انگیزه های نمود آنیما در اشعار حافظ، بخشی از شخصیّت معشوق در اشعار حافظ و نیز تمایلات مرد را در مقام عاشق نسبت به معشوق، روشن می کند؛ چنان که می توان گفت نمود آنیما در اشعار حافظ اساساً در سطح متعالیقرار دارد و در واقع همان نیمه ی پنهان و هم زاد دیرین حافظ است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است.