عشق به همسر در شعر معاصر ایران

تا پیش از عصر مشروطیت، معشوق شعر فارسی، غالباً با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویت عینی و غرق در هاله‌ای از تقدس و رازناکی در شعر شاعران تجلی می‌یافت. اما از عصر مشروطه با ظهور گفتمان‌ های تازه؛ از جمله توجه به جایگاه زن و فردیت او در عرصه‌ی جامعه و خانواده، ماهیت معشوق دگرگون شد و چهره‌ای ملموس و عینی یافت. آن معشوق رازآمیز، آرمانی و آسمانی، مبدل به معشوقی زمینی و این جهانی شد با جلوه‌های مادی و محسوس. در کنار گونه‌های متنوع معشوق که در میراث شعری یک قرن اخیر تجلی یافته‌اند، به تبع توجه به نقش زن و باز تعریف نظام خانواده، با گونه‌ای دیگر از معشوق مواجه‌ایم که همانا همسر واقعی شاعر است. معشوقی که وجود تابو‌های فرهنگی و اخلاقی و نیز دیگر عوامل اجتماعی از جمله فاصله‌ی موجود بین عشق و زناشویی، مانع ظهور و بروز آن در اشعار عاشقانه‌ی کلاسیک می‌شد. در این مقاله، به شیوه‌ی تحلیلی- توصیفی در پی باز نمودن ابعاد و آفاق این گونه عشق ورزی در آثار شاعران معاصر- چه مرد و چه زن- بوده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که در پرتو تغییر و تکامل ساختارهای فکری و فرهنگی، و نیز تحول در نظام زیبایی شناختی هنر امروز، همسر در جایگاه معشوق، در پهنه‌ی شعر امروز، جایگاه در خور تاملی یافته است.