جستاری کمّی و کیفی در مقالات روانشناسی شعر نظامی(1394-1300ش.)

در آثار نظامی گنجوی، شاعر بلندآوازۀ سدۀ ششم هجری، به روان‌شناسی شخصیّت‌های داستان‌ها توجّه ویژه شده است. جستار حاضر بر اساس منابع کتابخانه ای و روش توصیف، تحلیل و مقایسه، به این پرسش‌ها پاسخ داده که از1300تا1394(ش.)بسامد مقالات نظامی پژوهی روان شناسی چه روندی را طی کرده، پژوهشگران به کدام آثار نظامی بیش‌تر اقبال کرده‌اند و چرا و کدام حوزه های روان شناسی بیش‌تر مورد توجّه بوده و چرا؟ یافته ها نشان می دهد هرچه زمان پیش می‌رود، اقبال محقّقان به نقد روان شناسی آثار نظامی افزونتر شده است؛ هفت پیکر بیش از سایر آثار وی نقد شده که حاکی از عملکرد عامدانه یا غیرعامدانۀ نظامی در توجّه دادن مخاطبان به خصوصیّات روانی شخصیّتهای هفت پیکر است و آرای یونگ بیش از سایر نظریّات به کار رفته که به دلیل تناسب بیشتر این روش برای پژوهش در منظومه‌های نظامی است. گاهی نویسندگان شبه ‌روان شناسی هایی را به عنوان تحلیل روان شناسانۀ آثار نظامی مطرح کرده‌اند که فاقد ارزش پژوهشی است.

a quantitative-qualitative investigation in psychological articles on nezāmi’s poetry (1921-2015)

this article explains the differences between various works of ganjavi in terms of their suitability for psychological critique and investigates the employment of diverse psychological theories to critique nezāmi’s works qualitatively and quantitatively. it is a library study and employs descriptive- comparative analysis method. 32 articles are examined based on analysis of each of nezāmi’ works and the psychological aspects of them are examined in four areas: lacan-freud's theories, jung-campbell's hypotheses, general psychology, and psychology of colors. as time goes on, the investigators' interest in criticizing the psychology of nezāmi’s poetry increased. haft peykar has been criticized more than other works psychologically, which indicates the intentional or unintentional nezāmi’s attitude towar the psychological characteristics of the story characters. of the four mentioned areas of psychology scholars have used jung's theories far more than other approaches, which may be due to the greater appropriateness of this method for studying nezāmi’s poetry. nezāmi in his haft peykar provides the most suitable ground for psychological studies, and jung's theories provide the most appropriate method for the psychological critique of nezāmi's works. in some cases, the authors have suggested pseudo-psychology as a psychological analysis of hakim ganjavi's works that has no research value.