نگارش خودکار، جلوه‌ای از سوررئالیسم در آثار منظوم عرفانی (مورد مطالعه: سیرالعباد الی المعاد، منطق‌الطّیر و دفتر سوّم مثنوی معنوی)

نگارش خودکار به عنوان یکی از اصول اساسی سوررئالیست‌ها، در آثار عرفانی که حاصل تجربه‌های شخصی و شهودی و لحظه‌های شور و هیجان شدید عاطفی است، از اهمیت خاصی برخوردار است. در چنین نگارشی، نویسنده مغلوب احوال خویش است و به جهت غلبه‌ عواطف و هیجان‌های ناشی از تجربه عرفانی بر فرآیند خلق سخن تسلط ندارد. این شیوه‌ نگارش در آثار کسانی چون سنایی، عطّار و مولوی که سخن آ‌ن‌ها معمولاً حاصل لحظات شور و جذبه و جنون عاشقانه است، نمود بارزی یافته است. لذا در این پژوهش، تلاش می‌شود تا به شیوه‌ توصیفی - تحلیلی، مهم‌ترین اصل سوررئالیست‌ها یعنی نگارش خودکار در مثنوی‌های سیرالعباد الی المعاد سنایی، منطق‌الطّیر عطّار و دفتر سوّم مثنوی مولوی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. چنین می‌نماید که هر سه شاعر در لحظه‌های شور و جذبه و هیجان‌های تند عاطفی خویش، تحت تاثیر عشق و جذبه و الهام به بیان عواطف پرداخته‌اند که بیانگر تجربه‌هایی از نوع سوررئالیسم ناب به‌شمار می‌آید و گواه نبوغ راستین و عاطفه و نگرش عمیق آ‌ن‌هاست که با تمام گسستگی‌ها و آشفتگی‌هایشان، از روحی واحد و یگانه سرچشمه می‌گیرد.

automatic writing: a manifestation of surrealism in works of mystical poems (case of study: seir al-ebad elal-ma’ad, the conference of the birds, and the third book of masnavi)

automatic writing is very important because it is one of the basic principles of surrealists in mystical works that are the result of personal and intuitive experiences and moments of intense emotional excitement. in this kind of writing, the author is overwhelmed by his/her circumstances and does not have control over the process of creating speech due to the overcoming of emotions caused by mystical experience. this way of writing is prominent in the works of sanai, attar, and rumi, for example, whose words are usually the result of passionate moments and romantic madness. therefore, in this research, the most important principle of the surrealists, i.e., automatic writing, is investigated and analyzed through a descriptive-analytical method in the seir al-ebad elal-ma'ad by sanai, the conference of the birds by attar, the third book of masnavi by rumi. it seems that all three poets expressed their emotions under the influence of love, passion, and inspiration in their moments of intense emotional excitement, which is considered as pure surrealism experiences. it is a proof of their true genius and deep emotion and attitude, which, with all their dissociations and disturbances, originates from a single soul.