تحلیل مقایسه‌ای زبان جنسیت در شهرآشوب‌های مهستی گنجوی و امیرخسرو دهلوی بر اساس نظریۀ موریس گرامون

شهرآشوب یکی از گونه‌های ادب غنایی است که در فرهنگ و ادب ایرانی، ماهیتی مردانه دارد؛ زیرا نیازمند مراودات انسانی-اجتماعی آزادانه‌ای است که عرف اجتماعی آن را برای زنان نمی‌پسندیده است. ورود مهستی‌گنجوی در این عرصه و ابداع شهرآشوب‌های صنفی در قالب رباعی، واکنش‌های انتقادی متفاوتی با خود به همراه داشت که در یک مورد یعنی مردانه بودن زبان شهرآشوب‌های مهستی به اشتراک می‌رسند. مسالۀ اصلی تحقیق حاضر، ثبوت وجود زبان جنسیتی زنانه در شهرآشوب‌های مهستی گنجوی بوده است. برای اثبات این مساله، از نظریۀ القاگری‌ واکه‌های موریس گرامون در مقایسۀ انواع واکه‌های تکرارشونده و نوع القاگری آن در شهر‌آشوب‌های امیرخسرو دهلوی و مهستی گنجوی استفاده شد. در این پژوهش که به روش تحقیق ترکیبی (توصیفی-تحلیلی-آماری و قیاسی) انجام یافت، متغیّر جنسیت، مبتنی بر دیدگاه عرفی و کلیشه‌های فرهنگی در موضوعیت نقش‌های مردانه و زنانه سنجیده شد و این نتایج به دست آمد: نوع القاگری واکه‌ها در همۀ گروه‌های واکه‌ای (تیره، روشن، درخشان)، در شهرآشوب‌های مهستی و امیرخسرو دهلوی، به‌گونه‌ای معنادار از هم تمایز داشته و بعضا در جهت مخالف یکدیگر قرار دارد. بنابراین می‌توان ادعا نمود که زبان شعری شهرآشوب‌های مهستی، برخلاف تصور عمومی، درصد بالایی از زنانگی را داراست.

a comparative analysis of the language of gender in the riots of mahsati ganjavi andamir khosrow dehlavi based on maurice grammont’s theory

shahrashoob(city rioter)is one of the types of lyrical literature that has a masculine nature in iranian culture and literature. because it requires free human-social interactions that the social customs do not like for women. mahsati-ganjavi's entry into this arena and the invention of trade union riots in the form of a quartet brought with it different critical reactions, which are shared in one case, namely, the masculinity of the language of mahsati's riots. the main issue of the present research was the proof of the existence of female gender language in the city of mahsati ganjavi riots. to prove this issue, morris grammon's theory of vowel induction was used in comparing the types of repeated vowels and their induction type in the cities of amir khosrow dehlavi and mehsti ganjavi. in this research, which was conducted using a combined research method (descriptive-analytical-statistical and comparative), the gender variable, based on the traditional view and cultural stereotypes in the subjectivity of male and female roles, was measured and these results were obtained: the type of vowel induction in all vowel groups (dark, bright, bright) in mahsati's and amir khosrow dehlavi's shahrashoobs are significantly different and sometimes they are in opposite directions. therefore, it can be claimed that the poetic language of mahsati riots, contrary to popular opinion, has a high percentage of femininity.