تحلیل ساختار روایی داستان «زال و رودابه» بر مبنای الگوی کنشگر گریماس

ساختارگرایی ادبی پس از تفسیر محورهای بنیادین هر اثر ادبی، به دنبال ایجاد یک نظریة ادبی عام است و موقعیت درستی از نشانه‌ها، عناصر، محورهای هنری، زبانی و روایت‌شناسی آثار ارائه می‌دهد. ساختارگرایی در داستان بیشتر به عنصر روایت می‌پردازد. در این نوشتار داستان‌ «زال و رودابه» براساس الگوی کنشگر گریماس، روایت‌شناس فرانسوی، بررسی شده است. او با ارائة الگوی کنشی و پیوند آن با شخصیت و موقعیت، بررسی روایت را آسان کرد و الگوی کارآمدی در تعیین میزان کنش‌مندی و کنش‌پذیری عامل داستانی ارائه داد. هدف این الگو نمایان کردن نقش شخصیت‌ها در پیشبرد جریان داستان و حوادث آن است. در این پژوهش باتکیه‌بر روش کتابخانه‌ای تحلیلی، ساختار داستان بر مبنای تقابل‌های دوگانه، زنجیره‌های روایی و مربع معناشناسی گریماس بررسی شده است. پس از بررسی، این نتیجه به دست آمد که استواری داستان، ساختار آن و پیوستگی اجزای آن منطبق با این الگوست و شش کنشگر گریماس (فاعل، مفعول، فرستنده، یاریگر، بازدارنده، گیرنده) در داستان حضور داشتند.