بررسی سرمتنیت در غزل سبک هندی

کلیم‌کاشانی در غزل‌پردازی از جهاتی به سبک‌عراقی نظر دارد. در این‌مقاله که با‌هدف شناخت مانندگی‌های غزل سبک‌هندی و عراقی نوشته‌شده، بنا‌بر‌این‌فرض ‌که غزل سبک‌عراقی الگوی غزل‌پردازان سبک‌هندی بوده‌است و ازاین‌رو در محور افقی و عمودی گرایش به این سبک در غزل سبک‌هندی مشهود‌است، تلاش‌گردیده تا ژانر غزل‌های کلیم بر اساس نظریۀ سرمتنیت ژرار ژنت به شیوه‌ای توصیفی- تحلیلی بررسی‌شود. بدین منظور، با توجه به اهمیت گونه‌شناسی غزل سبک‌هندی، این مسئله در دو بخش: غزل‌های تک‌محتوایی و پاشان بررسی‌گردیده‌است. نتیجۀ این پژوهش نشان‌می‌دهد که برخلاف تصور رایج همۀ غزل‌های سبک‌هندی پاشان نیست و در دیوان-کلیم غزل‌های تک‌محتوایی زیادی دیده‌می‌شود که از آن میان غزل‌عاشقانه بسامد بیشتری دارد. بسیاری از غزل‌های پاشان نیز شاکله‌ای‌عاشقانه دارند که گاه بیت‌های غیرعاشقانۀ آن را می‌توان با تمهیداتی عاشقانه تفسیر کرد. ازنظر گونه‌شناسی، همۀ غزل‌ها با سبک‌عراقی و خراسانی ارتباط-سرمتنی دارند. تنها گونۀ متمایز غزل‌کلیم، نوعی شکوای مفاخره آمیز است که پارودی ‌‌مفاخره‌ در سبک‌های گذشته است. این‌گونه‌که نتیجۀ تغییرات بیش‌متنی است، در غزل‌های تک‌محتوایی در محور عمودی و در غزل‌های پاشان در محور افقی خودنمایی می‌کند